The Spectrum Show επεισόδιο 86

Καλά, πιάνω τον εκατό μου να το σκέφτεται ώρες-ώρες: μα καλά, αυτός ο άνθρωπος δεν ξεκουράζεται, δεν έχει αργίες, δεν πάει διακοπές; Αναφέρομαι φυσικά στον Paul Jenkinson, τον δημιουργό του The Spectrum Show (αλλά και παιχνιδιών, περιοδικών, λοιπών videos κλπ), το οποίο έφτασε αισίως το 86ο του επεισόδιο.

Δηλαδή από τη μία λες ότι καταπληκτικός ο ZX Spectrum, απίστευτη η εποχή του computer boom των 8bits για όσους την έζησαν, εντυπωσιακή η ZX scene που παραμένει ζωντανή και ακμαία, αλλά ο Paul ο ίδιος, τι γίνεται με αυτόν; Πώς την παλεύει τόσα χρόνια ασταμάτητος εκεί στις (Σπεκτρουμικές) επάλξεις, να μη μασάει, να μη χάνει το κουράγιο και τη διάθεσή του και να συνεχίζει να παράγει σε τακτά χρονικά διαστήματα σαν καλοκουρδισμένο ελβετικό ρολόι με την αντοχή του... Υπερσιβηρικού; Όταν το βλέπεις απ' έξω μπορεί να μη σε συγκινεί, μπορεί να μην το καταλαβαίνεις, μπορεί να μην νιώθεις τι σημαίνει ότι κάποιος βάζει το κεφάλι κάτω για να είναι εκεί, κάθε τόσο και λιγάκι με νέο υλικό, για κάτι που - μην κοροϊδευόμαστε - στην τελική ανάλυση δεν είναι παρά ένα hobby. Και δεν αναφερόμαστε και σε κάποιον που δεν ξέρει τι έχει, που τα βρήκε έτοιμα, που του τρέχουν απ' τα μπατζάκια ή οτιδήποτε σχετικό: όχι, απλά ο άνθρωπος γουστάρει την όλη φάση με τον Spectrum και θέλει να συνεισφέρει το κατιτίς του. Μακάρι να σκέφτονταν όχι όλοι, αλλά ένα 25-40% με αυτόν τον τρόπο. Θα είχαμε κάθε μέρα νέα πράγματα όχι σε παγκόσμια, αλλά σε τοπική κλίμακα! Anyway...

Βλέπετε, πέρα από παιχνίδια, περιοδικό και οτιδήποτε άλλο φτιάχνει κατά καιρούς ο Paul, το The Spectrum Show είναι σειρά video. Πράγμα που σημαίνει ότι κάθε επεισόδιο για να φτιαχτεί τις θέλει τις ωρίτσες του, την προετοιμασία του, το - γιατί όχι; - κόστος του, το κόψε-ράψε του, την αφήγησή του, γενικώς δεν είναι παίξε-γέλασε. Βάλτε στην παραπάνω εξίσωση και το γεγονός ότι ο Paul δεν έχει εκατοντάδες χιλιάδες συνδρομητές όπως συμβαίνει με τους επιτυχημένους Youtubers, άρα δεν "κονομάει" κι από κει. Και γι' αυτό αναρωτιέμαι, πώς το κάνει, πώς την παλεύει;

Προσωπικά έχω σε τεράστια εκτίμηση τους ανθρώπους που βάζουν κάποιους στόχους, εύκολους ή δύσκολους, και σκίζονται να τους εκπληρώσουν. Όχι για να βγάλουν χρήματα, όχι για τη δόξα και τις γκόμενες, ούτε καν για κάποια καθολική αναγνώριση ή έστω μερικά χτυπήματα στην πλάτη - όλα αυτά (ίσως να) έπονται. Όχι, για τίποτα από τα παραπάνω. Απλά, για να τα έχουν καλά με τον αυστηρότερο και λιγότερο επιεική κριτή τους, τον ίδιο τους τον εαυτό. Για να μπορούν να κοιτάζουν τον καθρέφτη και να μη σκύβουν το κεφάλι, για να πηγαίνουν στο κρεβάτι για ύπνο μετά από μια κουραστική μέρα με ένα απαλό χαμόγελο να ζωγραφίζεται αχνά στα χείλη τους, ευχαριστημένοι και ήσυχοι πως έκαναν και σήμερα αυτά που έπρεπε να κάνουν.

Νομίζω λοιπόν ότι ο Paul είναι τέτοιος τύπος, γι' αυτό και τον θαυμάζω και στηρίζω τη δουλειά του και, φυσικά, εύχομαι με κάθε ειλικρίνεια να υπήρχαν περισσότεροι σαν κι αυτόν, που πριν κριτικάρουν τον οποιονδήποτε άλλο και τα έργα αυτού, να το πράττουν πρώτα για τους εαυτούς τους.

Well done, Paul!

Α, ναι, και το βιντεάκι:

Tere Ra'i demo για Atari Falcon: 90s are good!

Λοιπόν, όσο το σκέφτομαι διαπιστώνω ότι ανέκαθεν σε ό,τι είχε να κάνει με τα computer demos με εντυπωσίαζε περισσότερο η καλή αισθητική - ή, η συμβατή με την δική μου, για να το θέσουμε σε απολύτως σωστή βάση - παρά ένα αποτέλεσμα που, για όποιον γνώριζε, ήταν... platform impossible. Ή, μάλλον, με εξιτάριζε ανέκαθεν ο συνδυασμός των δύο: ένα demo που απλά θα ήταν τεχνολογικό θαύμα αλλά δεν θα είχε αρχή, μέση, τέλος και θα αποτελούταν από parts ασύνδετα μεταξύ τους, κακή μουσική και άσχημα γραφικά (κι ας απεικόνιζαν τα διπλάσια χρώματα απ' όσα μπορούσε να δείξει κανονικά το μηχάνημα) δεν θα μου έλεγε και δεν θα μου πει σχεδόν απολύτως τίποτα.

Να, πάρτε για παράδειγμα τον λατρεμένο μας Commodore 64, που είναι και η πλατφόρμα με τα εντυπωσιακότερα σε ποσότητα αλλά και ποιότητα demos. Ποια SID tunes θυμάστε μέσα στα 10-20-30 καλύτερα που να προέρχονται από demos; Ακόμα πιο σωστά, κοιτάξτε τα πιο δημοφιλή demos στην csdb, στο pouet ή όπου αλλού θέλετε: από ποιο από όλα αυτά θυμάστε και μπορείτε να μουρμουρήσετε το tune του; Θα σας πω εγώ. Από κανένα. Έτσι απλά και ψυχρά. Κανένα, μηδέν, τίποτα. Ευτυχώς τουλάχιστον όλες αυτά οι παραγωγές είναι ξεχωριστές (και αισθητικά) σε όλους τους υπόλοιπους τομείς, γιατί αλλιώς...

Γι' αυτό προσωπικά λάτρεψα τα Meadows και The Fall της Amiga: πέραν του ότι έτρεχαν σε 500άρα (μεγάλο συν για εμένα τον παράξενο), ήταν τόσο άρτια και τόσο προσεγμένα και ισορροπημένα στο εικαστικό και στο ακουστικό κομμάτι, που θύμιζαν ολοκληρωμένες δουλειές καταξιωμένων καλλιτεχνών και όχι έργα σπυριάρηδων hackers με ματομπούκαλα και λιγδιασμένο μαλλί που ακούνε μονάχα techno (ή και thrash, why not?, θόρυβος να είναι...) και βλέπουν ταινίες με υπερήρωες. Ε, ναι, γιατί - και πείτε ό,τι θέλετε - η υπερέκθεση σε υπερήρωες (sic) μάλλον δεν αποτελεί και την ιδανική καλλιέργεια για το πνεύμα και τις αισθήσεις και συνήθως τα αποτελέσματα φαίνονται...

Ας αφήσω όμως τις κακιούλες και ας έρθω στο θέμα μας, που δεν είναι άλλο από ένα demo του 2014 για τον πλέον αδικοχαμένο Atari, τον Falcon, που ονομάζεται Tere Ra'i και έχει φτιαχτεί από τα groups Dune, Cerebral Vortex και Sector One. Το οποίο, αν και ελάχιστη σημασία έχει, έχει έρθει και πρώτο στο διαγωνιστικό τμήμα της Silly Venture εκείνης της χρονιάς.

Το Tere Ra'i λοιπόν μας δείχνει από την αρχή μέχρι το τέλος μια συγκεκριμένη ιστοριούλα, χρησιμοποιώντας φυσικά διάφορα parts με διαφορετικά εφέ, ποιοτικά και τουλάχιστον ενδιαφέροντα εικαστικά prerendered και realtime software rendered γραφικά, διανθισμένα με ένα αξιόλογο tune και, προσφέροντας τελικά ένα καλαίσθητο, ενδιαφέρον και αξιόλογο σύνολο, το οποίο παρουσιάζει κάποιες από τις δυνατότητες του Falcon με ωραίο τρόπο, χωρίς να προσβάλλει την αισθητική όποιου το παρακολουθήσει βιάζοντας ταυτόχρονα τα αυτιά του. Και, είναι ωραίο που για τους λόγους αυτούς ακριβώς, το Tere Ra'i είχε δεχτεί back in the day αρκετές αρνητικές κριτικές: τι ότι τα γραφικά του θύμιζαν 90s (κάτι το οποίο είναι αμάρτημα από πότε ακριβώς, άραγε;), τι ότι η μουσική του δεν εκμεταλλευόταν όλες τις ηχητικές δυνατότητες του Falcon (γιατί για κάποιους δεν έχει σημασία η καλή σύνθεση, αλλά προφανώς η πολύπλοκη σύνθεση που καταναλώνει όσους περισσότερους πόρους του μηχανήματος γίνεται), τι, τι, τι... Ε, τι να κάνουμε, όπως έλεγε και μια ψυχή "δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους, τι είμαστε, τηγανιτές πατάτες;". Πολύ σωστά. Σας αφήνω λοιπόν με το Tere Ra'i, το οποίο πράγματι, έχει τόσο 90s αισθητική που θυμίζει PCάδικη παραγωγή μεταξύ 486 και Pentium (κι όπως έχει πρόβλημα με αυτό λυπούμαστε, it is what is is) με το intro του Blood Money! Όχι, δεν τρελάθηκα, δείτε το και θα καταλάβετε!

Η πηγή των PCs (και όχι μόνο)

Ούτε καν χρόνος δεν πάει από τη μέρα που είχα ανεβάσει την ανάρτηση με τίτλο "Ένα Ονειρεμένο Μαγαζί!" με αφορμή ένα βίντεο του YouTuber Metal Jesus για το απόλυτο κατάστημα/αποθήκη για οποιονδήποτε έχει το μικρόβιο του retro computing. Ε, πού να φανταζόμουν ότι ο αχανής αυτός χώρος θα αποδεικνυόταν... ελάχιστος;

Μη γελάτε. Είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε εμείς που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Ελλάδα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι η πατρίδα του μεγαλύτερου, του περισσότερου, της αφθονίας που δεν μπορούμε να συλλάβουμε με τα δικά μας δεδομένα. Μη βλέπετε που τα τελευταία χρόνια το "Αμερικάνικο Όνειρο" έχει πάει κατά διαόλου και πλέον υπάρχουν και εκεί άνθρωποι που μένουν σε σπίτια λιγοστών τετραγωνικών μέτρων όπως τα δικά μας ή που έχουν αυτοκίνητα με λιγότερα από 5.000 κυβικά (κατάντια!) όπως συνέβαινε ανέκαθεν με τον υπόλοιπο πλανήτη. Στην πατρίδα της αφθονίας ο μεσοαστός δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι υπάρχουν αυτοκίνητα με πορτ μπαγκάζ που να μην χωράει 5-6 πτώματα (!), σπίτι που να μην διαθέτει δικό του γκαράζ για 2-3 (αμερικάνικα) αυτοκίνητα και δωμάτιο(α) για τους επισκέπτες ή, απλά, burgers με κάτω από 2.500 θερμίδες!

Ανάλογοι λοιπόν ήταν οι δρόμοι τους, τα μαγαζιά τους, οι αποθήκες τους, τα πάντα τους. Έτσι λοιπόν δεν ξέρω αν πρέπει πραγματικά να εντυπωσιάζομαι με την τελευταία ανακάλυψη του Lazy GameR, ένα "κατάστημα" (ναι, ΟΚ) που πρόσφατα έκλεισε, αλλά το οποίο κάποτε πρέπει να εξυπηρετούσε χιλιάδες πελάτες και του οποίου η ύπαρξη ήταν κοινό μυστικό μεταξύ των retro computer lovers των Η.Π.Α. Ή, για την ακρίβεια, του Dallas...

Δεν έχει νόημα να προσπαθήσω να σας περιγράψω με λόγια αυτά που δείχνει το video: εδώ ο δημιουργός του που έχει σύμμαχό του το footage και πάλι λέει και ξαναλέει ότι "πρέπει να το δείτε για να κατανοήσετε το μέγεθος του χώρου και το πλήθος των μηχανημάτων". Εγώ απλά θα σας πω ότι ο όρος "new old stock" για τα PCs (και όχι μόνο) αποκτά νέα έννοια μετά από μια βόλτα - έστω και μέσω video - στο Computer Reset του Dallas! Φυσικά, τα "new old stock" είναι η... συντριπτική μειοψηφία: η λέξη "used" περιγράφει πολύ καλύτερα την πλειοψηφία των προϊόντων του καταστήματος. Αλλά και πάλι, τι πάει να πει "μειοψηφία" και "πλειοψηφία" όταν έχουμε να κάνουμε με εκατοντάδες τόνους αμέτρητων υπολογιστών, οθονών, εκτυπωτών και computer parts; Έλα μου ντε...

Αν έχετε την υπομονή να δείτε όλο το video που ακολουθεί - πιστέψτε με, αξίζει - πέραν του απίστευτου retro χρυσωρυχείου που θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει εκεί στο Dallas του Texas, νομίζω ότι θα πρέπει να αναρωτηθείτε κι εσείς όπως έκανα και εγώ τι μεγέθους επιχείρηση ήταν το Computer Reset στα ντουζένια του, πόσο κόσμο εξυπηρετούσε, τι είδους δουλειές αναλάμβανε (καθώς μέχρι και ηχητικό στούντιο θα δείτε ότι διέθετε) και πώς ακριβώς, όταν άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα, συσσωρεύονταν όλα και περισσότερα μηχανήματα εκεί μέσα, χιλιάδες από δαύτα - χωρίς την παραμικρή δόση υπερβολής!

Και μετά αναλογιστείτε τη διαφορά της έννοιας "εταιρία που εμπορεύεται και επισκευάζει Η/Υ" με τα ελληνικά και με τα αμερικάνικα μέτρα και σταθμά. Μπορεί να μην πρόκειται όντως για την "Land of the Free" (ποια είναι, άλλωστε;) αλλά σίγουρα για την "Land of Plenty". Σε ασύλληπτο - τουλάχιστον για εμάς - βαθμό...

Spectrum Next: μπαίνει (μάλλον) στην τελική ευθεία

Έχω πολύ καιρό να γράψω κάτι για τον ZX Spectrum Next. Από τη μία είναι το γεγονός ότι γράφω σπανιότερα πλέον (τι να κάνω που μόνο στις διακοπές βρίσκω καιρό;), από την άλλη το ότι ο Henrique Olifiers δεν μας στέλνει ενημερωτικά e-mails πλέον ανά 2 εβδομάδες, και, τέλος, το σημαντικότερο της όλης ιστορίας είναι η μεμβράνη του πληκτρολογίου!

Όχι, μην μπερδεύεστε: αυτή η γ***μεμβράνη είναι ο λόγος που δεν έχουμε τους ZX Spectrum Next στα χέρια μας εδώ και έναν χρόνο όλοι εμείς οι backers του Kickstarter campaign που περιμένουμε υπομονετικά. Βλέπετε, αποδεικνύεται πλέον περίτρανα ότι αυτό που είχαν φτιάξει οι μηχανικοί της Sinclair το 1980 (γιατί η όλη "φάση" ξεκίνησε με τον ZX80) με την μεμβράνη πολλαπλών layers που υποστήριζε ταυτόχρονα πάτημα πολλών πλήκτρων (π.χ. Caps Shift + Symbol Shift + κάποιο γράμμα) δεν ήταν και τόσο εύκολο να υλοποιηθεί στις μέρες μας και να δουλέψει με ένα "κανονικό" πληκτρολόγιο. "Τόσο εύκολο" έγραψα; Ναι, καλά, διαπιστώσαμε λοιπόν ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο!

Για να μην γράφω τα ίδια και τα ίδια, ο Henrique και η ομάδα του δοκίμασαν τα πάντα. Τα emails του ήταν του στυλ "τώρα θα δοκιμάσουμε αυτό που μάλλον θα μας δώσει τη λύση" για να προσγειωθούμε απότομα με την επόμενη ενημέρωση που ήταν του τύπου "το "αυτό" δεν έπαιξε, σκεφτόμαστε να δοκιμάσουμε το άλλο".

Σκεφτείτε λοιπόν την έκπληξή μου όταν έλαβα την τελευταία ενημέρωση, σύμφωνα με την οποία η νέα μεμβράνη παίζει! Ναι παίζει!

Όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες, όχι μόνο παίζει, αλλά παίζει σε συνδυασμό με το πραγματικό πληκτρολόγιο του Next - γιατί σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να προέκυπταν άλλα προβλήματα. Άσε που και ο Henrique μάλλον είναι Σαββατογεννημένος, κάποια πράγματα μονάχα έτσι εξηγούνται (φτου, φτου και σκόρδα είναι η επιστημονική αντιμετώπιση σε τέτοια θέματα).

Στην φάση λοιπόν που βρισκόμαστε τώρα, ο κατασκευαστής των μεμβρανών δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα με το τελικό προϊόν, και πλέον τα πάντα στάλθηκαν στην ομάδα του Next για την τελική δοκιμή και την επακόλουθη έγκριση. Αν όλα πάνε καλά αυτή θα έχει δοθεί μέχρι το τέλος του μήνα, οπότε και θα ξεκινήσει η μαζική παραγωγή πληκτρολογίων και cases. Για να δούμε...

MOTUS demo για Atari ST: όχι πάλι ρε φίλε!

Ένα ολόφρεσκο demo για Atari ST παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων στο φετινό demoparty Sommerhack 2019, στο οποίο μάλιστα και κατέλαβε την 2η θέση. Το - περί ου ο λόγος - MOTUS είναι μία δημιουργία του group SMFX (εντάξει, όχι και το πιο cool όνομα) και, πέραν του ότι είναι καλοφτιαγμένο, ενδιαφέρον, άρτιο αισθητικά και με πολύ στρωτή ροή (σε αντίθεση με την πλειονότητα των demos που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια αυτό το τελευταίο), έχει και 2 εξαιρετικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. "Ποια είναι αυτά;", θα αναρωτηθείτε εύλογα.

Κατ' αρχάς ΔΕΝ χρειάζεται Atari STE για να τρέξει! Ναι, σωστά διαβάσατε, σε πλήρη αντίθεση με την "STE λαίλαπα" των τελευταίων ετών που προστάζει οτιδήποτε καινούριο να απαιτεί Atari STE για να τρέξει - λες και ήταν κανένα σύνηθες ή δημοφιλές μηχάνημα στα χρόνια του - οι SMFX έριξαν τη γροθιά τους στο κατεSTημένο (sic) και απαρνήθηκαν τις χάρες του εξελιγμένου μοντέλου της Atari (περισσότερα χρώματα, καλύτερος ήχος, blitter). Και όχι μονάχα αυτό, αλλά συν τοις άλλοις δεν το έκαναν για να μας παρουσιάσουν ένα demo για Falcon όπως επίσης συμβαίνει αρκετά συχνά, αλλά, αντιθέτως, ένα demo για τον παλιό, καλό, απλό ST (χειροκροτήματα, πανηγυρισμοί, standing ovation, ξέρετε πώς πάνε αυτά). Κι όμως, για όσους από εσάς βιάστηκαν να χαρούν, θα σας θυμίσω ότι το MOTUS έχει ένα ακόμα χαρακτηριστικό που το κάνει να διαφοροποιείται από τις παραγωγές... του σωρού! Ποιο είναι αυτό;

Λοιπόν, είτε το πιστεύετε είτε όχι, το MOTUS "ζητάει" Atari ST με 2ΜΒ μνήμης RAM! "Τιιιι;", θα ρωτήσετε, και θα έχετε και δίκιο. Έσπαγα το κεφάλι μου να σκεφτώ ποιο μοντέλο ST διέθετε 2ΜΒ RAM. Ο "απλός" 520ST δεν ήταν, αλλά ούτε και οι - πιο συνηθισμένοι όλων - 520STFM και 1040STF. Ούτε καν ο MegaST. Ωπ! Για μια στιγμή, νάτος: ο MegaST 2! Ναι, ρε φίλε, δεν πα να 'χατε όλοι σας 520STFM και 1040STF, το MOTUS θέλει MegaST 2 για να τρέξει! Φυσικά, και για να μην αρχίσετε να ψάχνετε ντουβάρι για να κοπανήσετε το κεφάλι σας, τρέχει και σε οποιονδήποτε άλλο ST με την απαραίτητη επέκταση μνήμης, αλλά...

Αλλά βρε αδερφάκι μου, όπως σοφά έχει πει και ο Mike (ένας είναι ο Mike) το 95% (και βάλε) του software για τον ST απαιτούσε 1 μονάχα floppy disk drive (OK, double sided, όμως!) και 512ΚΒ RAM. Ναι, that's it. Και άντε, υπήρχε και άλλο ένα 5% που ήθελε 1ΜΒ RAM (παρόλο που οι 1040STF εκεί έξω ήταν αναλογικά πολύ περισσότεροι από το 5%). Εντάξει; Κατανοητό; ΟΚ, κλείσαμε.

Ή, μάλλον όχι: γιατί - θα το γράφω μέχρι να το εμπεδώσω - το MOTUS ζητάει 2ΜΒ! Και, για όσους δεν γνωρίζουν, να πω ότι όχι, ΔΕΝ ήταν συνηθισμένες τέτοιες επεκτάσεις στους ST: κάτι τα 2.712.403 διαφορετικά motherboard revisions (μπορεί να ήταν και παραπάνω, εδώ που τα λέμε), κάτι το γεγονός ότι ο υπολογιστής δεν ήταν φτιαγμένος έτσι ώστε να επεκτείνεται εσωτερικά, το αποτέλεσμα ήταν πρωτίστως να υπάρχουν αρκετές διαφορετικές επεκτάσεις μνήμης διαφόρων μεγεθών (και όλες ανεξαρτήτως δύσκολες στην τοποθέτηση/εγκατάσταση) και δευτερευόντως οι επεκτάσεις αυτές ως επί το πλείστον να μην συγκινούν τον μέσο χρήστη. Αποτέλεσμα όλως των παραπάνω είναι το MOTUS να μπορεί να τρέξει τελικά μονάχα στο... 1% των STs που βρίσκονται εκεί έξω! Ωραία, λαμπρά!

Αν σας έπρηξα με την γκρίνια sorry, αλλά κάποιος πρέπει να τα πει. Καλό είναι ό,τι καινούριο κυκλοφορεί, εννοείται, αλλά ρε φίλε κόψε 1-2 parts (ή, κάνε τα λιγότερο εντυπωσιακά) και άσε το demo να τρέχει σε 1ΜΒ. Για να μην πω σε 512ΚΒ και με πάρουν με τις κλωτσιές. Αλλά, 2ΜΒ; Κρίμα, και πολύ άστοχο ταυτόχρονα. Γι' αυτό τελικά όλοι καταλήγουν σε emulators και έχουν το κεφάλι τους (και το πορτοφόλι τους) ήσυχο...

Ο καλύτερος υπολογιστής του κόσμου;

Ή, μάλλον, για να το θέσω απολύτως ορθά, ο καλύτερος υπολογιστής του κόσμου που μπορείτε να αγοράσετε. Γιατί, σε έναν κόσμο που τα πάντα έχουν την (χρηστική) αξία τους αλλά και την αντίστοιχη τιμή αγοράς τους, προσωπικά δεν μπορώ να κρίνω οποιοδήποτε καταναλωτικό προϊόν εάν δεν γνωρίζω το πόσο κοστίζει, το πόσο στοιχίζουν τα ανταγωνιστικά προϊόντα και το τι σημαίνουν τα παραπάνω για την τσέπη του καταναλωτή, ανάλογα με το εισόδημά του.

Έχοντας λοιπόν πάντα τα παραπάνω στην άκρη του μυαλού μου, με πιάνω ώρες-ώρες να εκνευρίζομαι (το θέτω μάλλον κομψά) όταν ακούω για τη σαφή ανωτερότητα της Amiga απέναντι στον Atari ST χωρίς κάποιος να συνυπολογίζει το πόσο κόστιζαν τα μηχανήματα αυτά στην εποχή τους ή ότι ο Macintosh μάλλον ήταν καταπληκτικός γιατί τελικά επικράτησε και υπάρχει μέχρι και στις μέρες μας. Βέβαια, σύμφωνα με την παραπάνω λογική τα καλύτερα όλων ήταν τα PCs, γιατί αν κάποια πλατφόρμα βγήκε σαφώς κερδισμένη από τα format wars αυτή δεν ήταν άλλη από τα συμβατά. Προσωπικά, θεωρώ ότι όντως τα PCs ήταν τα καλύτερα, τουλάχιστον κατά το ότι συγκριτικά με τις υπόλοιπες πλατφόρμες είχαν ως όπλο βασικά την ανοιχτή αρχιτεκτονική, την πληθώρα software καθώς (αρχικά) και business oriented killer apps, όπως το Lotus 1-2-3 και αντίστοιχα επαγγελματικά πακέτα. Όταν, προς τα τέλη των 80s έπεσαν αρκετά και οι τιμές τους, ήταν μάλλον επόμενο και αναπόφευκτο να σαρώσουν την αγορά.

Κι όμως...

Κι όμως υπήρχε ένα χρονικό διάστημα, εκεί, από τα μέσα του 1985 μέχρι και αυτά του 1987, που κυκλοφορούσε στην αγορά μία πλατφόρμα που όχι απλά μπορούσε να ανταγωνιστεί τα PCs, αλλά ήταν ανώτερη σχεδόν σε οτιδήποτε (πλην της ανοιχτής αρχιτεκτονικής, βεβαίως, βεβαίως). Η πλατφόρμα αυτή δεν ήταν ο Macintosh και, φυσικά, δεν ήταν ούτε η Amiga: σε έναν κόσμο στον οποίο η τιμή αγοράς δεν θα είχε την παραμικρή σημασία, μάλλον η τελευταία θα ήταν λογικά η απόλυτη κυρίαρχος. Αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε και δεν συμβαίνει, με συνέπεια το ονειρεμένο hardware που βασιζόταν στο ασύλληπτο και μαγικό chipset που είχε δημιουργήσει ο Jay Miner και οι συνεργάτες του να μην δείχνει και τόσο ελκυστικό αν κανείς σκεφτόταν το τι θα έπρεπε να ξοδέψει για να το αποκτήσει. Η πλατφόρμα λοιπόν για την οποία σας έγραψα στην αρχή της παραγράφου ήταν το 16μπιτο όπλο μιας εταιρίας που το όνομά της ήταν επί χρόνια το συνώνυμο των video games. Ήταν ο ST της Atari, ένας υπολογιστής που στις μέρες μας χλευάζεται ως "η 8μπιτη Amiga", "ο υπολογιστής που θα ήθελε να ήταν Amiga" κι άλλα τέτοια φαιδρά. Όμως, για εκείνη την διετία που ξεκίνησε από τα μέσα του '85 τα πράγματα δεν ήταν καθόλου έτσι, και όσοι ήταν "μέσα στα πράγματα" εκείνα τα χρόνια θα το θυμούνται καλά. Για τους υπόλοιπους θα προσπαθήσω να εξηγήσω το πόσο ελκυστικό ήταν το πακέτο που προσέφερε ο ST συγκριτικά με τους ανταγωνιστές του, θυμίζοντας, σε όσους τουλάχιστον θέλουν να το καταλάβουν, ότι πάντοτε η ιστορία γράφεται από τους νικητές...

Το να μπορεί να αποκτήσει κάποιος ένα τέτοιο μηχάνημα με 799 δολάρια το 1985 ήταν απλά ανήκουστο!

Την αφορμή για όλα τα παραπάνω μου την έδωσε αυτή η διαφήμιση, που, αν δεν απατώμαι, πρέπει να δημοσιεύτηκε περί τα τέλη του 1985:

(παρακαλώ να την μεγεθύνετε και να εξετάσετε προσεκτικά τον συγκριτικό πίνακα. Και, κυρίως, να δώσετε την πρέπουσα σημασία στις τιμές)

Τι βλέπουμε λοιπόν εδώ; Τρεις 16bit προτάσεις με GUI που έρχονται να κονταροχτυπηθούν με το status quo της IBM, σαλπίζοντας την έναρξη της επανάστασης που κήρυξε η Apple και ο Steve Jobs ένα χρόνο πριν, με την περίφημη διαφήμιση του Ridley Scott που μεταδόθηκε για μία και μόνη φορά στο ημίχρονο του Super Bowl. Τώρα, το πώς συνέβη και από τις 3 αυτές προτάσεις εμπορικά βιώσιμη δέκα χρόνια αργότερα ήταν μονάχα η πλέον ασύμφορη όλων, ένας Θεός το ξέρει.!

Στην ουσία των πραγμάτων όμως, χοντρικά έχουμε τον Macintosh με 512ΚΒ RAM στα 2.800 δολάρια, τον IBM PC/AT με 256ΚΒ στα... 4.675 δολάρια (!), την Amiga 1000 με 256KB και τα Kickstart και Workbench να φορτώνονται από δισκέτα (άρα περίπου... 50-100ΚΒ ελεύθερα) στα 1.800 δολάρια - μακράν η πιο λογική τιμή αν αναλογιστούμε το προηγμένο hardware της Amiga - και, τελευταίο, τον Atari ST με 512ΚΒ μνήμης, το λειτουργικό σε ROM, μονόχρωμη οθόνη υπερυψηλής (για την εποχή) ανάλυσης και ευκρίνειας και floppy disk drive στα 800 δολάρια! Ε, ναι, "rip-off" που γράφει και η διαφήμιση.

Από τον οποίο Atari ST δεν λείπει και τίποτα, όπως σε κάποιους εκ των ανταγωνιστών του: ας πούμε, ο Macintosh των 2.800 δολαρίων δεν διαθέτει δυνατότητα έγχρωμης απεικόνισης ή αριθμητικό πληκτρολόγιο και το PC που κοστίζει περί τα 6 Atari ST (!) δεν έχει πολυκάναλο ήχο. Ή, πιο σωστά, δεν έχει καν chip ήχου. Ο - πτωχός πλην τίμιος - Jackintosh (που έγραφε κάποτε και το Pixel) τα έχει όλα και, πραγματικά, συμφέρει!

Και είναι γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια ο Atari ST πούλησε πολύ καλά, ειδικά στην Ευρώπη. Στην Αμερική ίσως να έφταιγε το γεγονός ότι ο μέσος καταναλωτής δεν ήταν διατεθειμένος να δώσει 800 δολάρια για ένα Atari, που στο μυαλό του ήταν συνυφασμένο με το gaming και όχι κάποια άλλη πιο σοβαρή χρήση. Αλλά και πάλι, μιλάμε για μια εποχή που το PC ήταν πανάκριβο, η 1000άρα πήγε... άπατη (μην το ξεχνάμε αυτό) και η Apple δεν είχε πια τον Steve Jobs στις τάξεις της να πουλάει παγάκια σε Εσκιμώους και αυτοί να λένε και "ευχαριστώ"! Αν τα βάλει κανείς κάτω όλα αυτά είναι πράγματι ανεξήγητο το γιατί το impact του ST back in the day δεν έφτασε σε επίπεδα τέτοια που να ξεφύγει μια και καλή ο υπολογιστής αυτός από τον ανταγωνισμό.

Αλλά, πού πάτε, σας έχω κι άλλα: μισό χρόνο και κάτι αργότερα, κυκλοφορεί ο Atari 1040STf. Με ενσωματωμένο το floppy disk drive, δώρο το μονόχρωμο monitor υψηλής ανάλυσης και τιμή στα 999 δολάρια, για ένα ολόκληρο MegaByte μνήμης RAM - κάτι πραγματικά ασύλληπτο για τα δεδομένα της εποχής. Δείτε στον παρακάτω πίνακα από το περιοδικό Byte του Μαρτίου του 1986 πόσο πλήρωνε ο καταναλωτής για κάθε ΚΒ μνήμης του υπολογιστή του σε δολάρια:

Φυσικά ο Atari 1040STf είναι πρώτος (η μικρότερη τιμή είναι η καλύτερη) με τον μόνο υπολογιστή που τον πλησίαζε να είναι - ποιος άλλος; - ο Atari 520ST! Και, προτού αρχίσετε τις εξυπνάδες του τύπου "ναι, αλλά ο Macintosh είχε καλύτερο λειτουργικό", "η Amiga είχε καλύτερο ήχο" και άλλα τέτοια ωραία, να σας θυμίσω το εξής: τα πλεονεκτήματα των υπόλοιπων μηχανημάτων - πλην της ανοικτής αρχιτεκτονικής του PC - ήταν απλά βελτιωμένες εκδόσεις χαρακτηριστικών που διέθετε και ο ST, δηλαδή δεν αναφερόμαστε σε κάτι που π.χ. το είχε ο Mac αλλά ο Atari δεν το είχε καθόλου. Και αυτό όντως παίζει ρόλο στην τελική απόφαση του δυνητικού αγοραστή, γι' αυτό και έχω μείνει με την (εύλογη) απορία: γιατί ο - εκείνη την εποχή - καλύτερος υπολογιστής στον κόσμο δεν κυριάρχησε; Γιατί δεν πούλησε σαν ζεστό ψωμί, γιατί δεν σάρωσε τα πάντα - και πόσο μάλλον όταν πίσω απ' αυτόν βρισκόταν ο γερόλυκος του επιθετικού marketing Jack Tramiel; Έλα μου ντε...

Επειδή - το ξαναγράφω για να μην ξεχνιόμαστε - η τιμή ενός προϊόντος παίζει τεράστιο ρόλο στην εμπορική του επιτυχία, μεγαλύτερο ακόμη κι απ' τα χαρακτηριστικά αυτού, δεν μπορώ να κατανοήσω πώς το μηχάνημα που ήταν το απόλυτο πακέτο δεν τα πήγε καλύτερα απ' ότι τελικά συνέβη. Να ήταν η ποιότητα του software; Να ήταν το ότι χρειαζόταν ξεχωριστό έγχρωμο monitor; Ναι, αλλά τότε τι να πούμε για τον Macintosh που κόστιζε τα τριπλάσια και, απλά, δεν είχε καν χρώματα;

Να ήταν οι περιορισμένες δυνατότητες του GEM; Μπα, δεν το νομίζω - εδώ η Amiga πουλιόταν με GUI που δεν σου επέτρεπε να δεις τα περιεχόμενα της δισκέτας εάν αυτά δεν είχαν εικονίδιο, τι να λέμε τώρα;

Ειλικρινά, δεν ξέρω και δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς έφταιξε. Δεν γνωρίζω τι θα γινόταν αν π.χ. η Amiga 500 αργούσε ένα χρόνο να κυκλοφορήσει. Θα επέτρεπε κάτι τέτοιο στον ST να εδραιώσει την ήδη κυρίαρχη θέση που είχε στην αγορά το 1987; Ουδείς μπορεί να το γνωρίζει ή να απαντήσει με ασφάλεια, το μόνο βέβαιο είναι ότι, σε τέτοια (υποθετική) περίπτωση, μάλλον απλά θα χανόταν εντελώς η Amiga από τον χάρτη, οπότε είμαστε τυχεροί δεν συνέβη κάτι τέτοιο.

Πιστεύω ότι όλα τα παραπάνω προσφέρουν άφθονη τροφή για σκέψη, γιατί, μην το ξεχνάτε, έχουμε να κάνουμε με μηχανήματα με συγκρίσιμες δυνατότητες (τα ST, Mac και Amiga) αλλά με εντελώς διαφορετικές τιμές. Που, βάσει αυτών των τελευταίων, δεν μου το βγάζετε από το μυαλό, ο Atari ST ήταν, για μια διετία, ο καλύτερος υπολογιστής του κόσμου.

Review: Genesis - Dawn of a New Day (ZX Spectrum)

Genesis - Dawn Of A New Day (Sinclair ZX Spectrum 128K) - Retroworks

Το Genesis - Dawn Of A New Day (για συντομία σκέτο Genesis από δω και πέρα) είναι ένα τυπικό shoot 'em up οριζόντιου scrolling. Το σενάριο, επίσης τυπικό για τέτοιου είδους παιχνίδι: οι κακοί και μοχθηροί Dork καταλαμβάνουν τον πλανήτη γη. Το μόνο που μπορεί να σώσει τους γήινους είναι το τελευταίας τεχνολογίας μαχητικό διαστημόπλοιο Genesis, το οποίο όμως, για κακή μας τύχη (των γήινων, ντε!) είχε δοθεί "εργολαβία" σε 5 διαφορετικά εργοστάσια, σε 5 διαφορετικούς πλανήτες! Έτσι, κι επειδή ως γνωστόν αμαρτίες κυβερνήσεων παιδεύουσι αστρομαχητές, θα πρέπει να αναλάβουμε τον - κλασικό, πλέον - ρόλο του μοναχικού ήρωα, χρησιμοποιώντας το αγαπημένο μας και ολίγον τι σαράβαλο διαστημόπλοιο, και να φύγουμε από τη γη, να συλλέξουμε τα 5 κομμάτια του Genesis, και, πλέον, ως πιλότοι του τελευταίου, να καταστρέψουμε τους Dork και να ελευθερώσουμε τον πλανήτη. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια έτσι κι αλλιώς, οπότε συνδέουμε το πιστό μας Pacman στο Kempston interface του Spectrum και ξεκινάμε…

Το Genesis αποτελείται από 7 επίπεδα, όπου το πρώτο και το τελευταίο (που διαδραματίζονται στη γη) είναι ελαφρώς μεγαλύτερα των υπολοίπων. Το παιχνίδι, σε επίπεδο γραφικών, θυμίζει αρκετά το R-Type, όπως και πολλά άλλα του είδους. Τα γραφικά στην κύρια περιοχή της οθόνης όπου και λαμβάνει χώρα όλη η δράση είναι δίχρωμα, ούτως ώστε να αποφευχθεί άκοπα το φαινόμενο του color clashing που έχει βασανίσει γενιές και γενιές χρηστών Spectrum. Ξεκινάμε με 5 διαστημόπλοια (ναι, θα μας χρειαστούν!) που έχουν τη δυνατότητα αλλαγής όπλων και χρήσης μιας υπερ-βόμβας η οποία, θεωρητικά τουλάχιστον, καταστρέφει όλους τους εχθρούς που βρίσκονται στο οπτικό πεδίο του παίκτη.

Από τεχνικής άποψης, το Genesis είναι άρτιο: τα γραφικά είναι σαφή και όμορφα - χωρίς πάντως να αποτελούν κάτι το ιδιαίτερο -, η κίνηση του διαστημοπλοίου άμεση σε ανταπόκριση των χειρισμών του παίκτη, η δράση συνοδεύεται από μουσική και ηχητικά εφέ και το sprite to sprite και sprite to background collision λειτουργεί άριστα, με ακρίβεια pixel. Στο πρώτο level βλέπουμε το πολύ 3-4 εχθρικά διαστημόπλοια ταυτόχρονα στην οθόνη, αλλά από το 3ο επίπεδο και μετά αυτό αλλάζει, καθώς η οθόνη γεμίζει με μετεωρίτες και εχθρικά σκάφη. Ανεξάρτητα με τον αριθμό των sprites η ταχύτητα του παιχνιδιού παραμένει σταθερή και το οριζόντιο scrolling είναι ομαλότατο. "Αλλά;" Θα πείτε. "Υπάρχει κάτι που πάει στραβά;". Η αλήθεια είναι πως ναι∙ το firepower του διαστημοπλοίου μας δείχνει να είναι πάντα ένα επίπεδο λιγότερο από το επιθυμητό, ανεξαρτήτως όπλου. Το γεγονός αυτό καθιστά το παιχνίδι - όχι ακριβώς δύσκολο, αλλά - πολύ απαιτητικό σε επίπεδο χειρισμών, θέσης του διαστημοπλοίου και στιγμής που πατάμε το fire. Κοινώς, το Genesis δεν συγχωρεί τα λάθη, και είναι απολύτως βέβαιο ότι έστω και μια στιγμιαία αδράνεια θα μας κοστίσει ένα "κανονάκι" - και μαζί με αυτό και όλα τα όπλα που τυχόν έχουμε συλλέξει. Όλα αυτά δεν είναι ασυνήθιστα, το αντίθετο μάλιστα: στα "σύγχρονα" shoot 'em ups του Spectrum τείνουν να γίνουν κανόνας∙ παρόμοια ήταν τα πράγματα στο (κατά τα άλλα εξαιρετικό) More Tea, Vicar? που είχαμε παρουσιάσει από την παρούσα στήλη πριν από περίπου ένα χρόνο. Οφείλουμε συνεπώς να δεχτούμε ότι το Genesis και τα παρόμοια με αυτό παιχνίδια απαιτούν απόλυτη συγκέντρωση από την πλευρά μας, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα μετά από κάποια ώρα το παιχνίδι να κουράζει. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ελάττωμα που μπορεί να εντοπίσει κανείς, σε μία κατά τα άλλα ιδιαίτερα αξιόλογη παραγωγή…

Το Genesis, ίσως λόγω της μουσικής, ίσως λόγω του μεγέθους των επιπέδων, απαιτεί Spectrum με 128Κ μνήμης για να τρέξει. Για μια ακόμα φορά "στην απέξω" λοιπόν, ο λατρεμένος "γομολάστιχας"!

Βαθμολογία: 8/10

Το παραπάνω review δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο 10ο τεύχος του περιοδικού Retro Planet, που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2015.

The Spectrum Show - επεισόδιο 85

Είναι ώρες-ώρες που πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται. Να αναρωτιέται εάν αυτοί οι σκαπανείς του home computing όπως ο Sir Clive Sinclair, o Jack Tramiel, ο Sir Alan Sugar και πολλοί άλλοι πιονέροι της εποχής που ήταν πρωτίστως επιχειρηματίες και δευτερευόντως οτιδήποτε άλλο, φαντάζονταν ποτέ το impact που θα είχαν τα εμπορικά τους προϊόντα στον ταλαίπωρο πλανήτη μας και το πόσους πιστούς και φανατικούς φίλους θα αποκτούσαν στο πέρασμα των χρόνων. Σιγά και μην μπορούσαν να το φανταστούν, λέω εγώ.

Δηλαδή, όταν ο "θείος" Clive κυκλοφορούσε τον ZX Spectrum ως διάδοχο του ΖΧ81 θέλετε να μου πείτε ότι είχε κάπου στην άκρη του μυαλού του το ενδεχόμενο να υπήρχαν 37 χρόνια αργότερα άνθρωποι όπως ο Paul Jenkinson που να έχουν αγκαλιάσει με τόση αγάπη το μηχάνημά του ώστε να έχουν φτιάξει ολόκληρη σειρά εκπομπών με 85 (μέχρι σήμερα) επεισόδια, περιοδικό με 25 (επίσης μέχρι σήμερα) τεύχη και δεκάδες παιχνίδια και άλλα videos; Ε, όχι, αν φανταζόταν κάτι τέτοιο θα τσιμπιόταν να δει αν είναι ξύπνιος και επικοινωνεί με τον έξω κόσμο και, προφανώς, δεν θα τολμούσε να μοιραστεί με κανέναν τις σκέψεις του καθώς θα ήταν βέβαιος ότι θα τον περνούσαν για τρελό. Κι όμως...

Κι όμως η επίδραση των - εκ πρώτης όψεως - άψυχων αυτών κουτιών ηλεκτρονικών κυκλωμάτων με πλήκτρα σε όσους είχαν επαφή μαζί τους δεν ήταν αυτή ενός εμπορικού προϊόντος στον καταναλωτή, αλλά, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, love at first sight! Να ήταν το interactivity, να ήταν το ότι με τον σωστό προγραμματισμό το μηχάνημα έκανε ό,τι το πρόσταζε ο χρήστης, να ήταν ότι ο κάθε μοναχικός άνθρωπος βρήκε μια απρόσμενη και πιστή παρέα; Να ήταν άραγε όλα αυτά μαζί;

Κάπου κοντά είμαστε, έχω την αίσθηση, αλλά δεν έχει και τόση σημασία. Το σημαντικό είναι ότι άνθρωποι όπως ο Paul Jenkinson νιώθουν αυτό το σκίρτημα στην καρδιά τους και αυτή τη γλυκιά ηρεμία και θαλπωρή κάθε φορά που αγγίζουν το γερασμένο πλαστικό του αγαπημένου τους 48άρη ZX Spectrum, και αυτό τους ωθεί στο να δημιουργήσουν, να φτιάξουν πράγματα, όπως το The Spectrum Show.

Δεν θα κάτσω να σας γράψω τι θα δείτε στο 85ο επεισόδιο της δημοφιλούς Spectrum oriented σειράς του Paul: απλά και μόνο το γεγονός ότι ο άνθρωπος κάθισε και καταπιάστηκε με όλες τις κυκλοφορίες ενός software house όπως η Arcade λέει πολλά για την αγάπη του για τον αγαπημένο όλων (well, όσων έχουν καρδιά, τουλάχιστον) 8μπιτο υπολογιστή. Χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι οι υπόλοιποι 8μπιτοι και 16μπιτοι δεν αξίζουν την ίδια αγάπη και αντιμετώπιση, έτσι; Οι παραξενιές μακριά από μας!