Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, ανέκαθεν βρισκόταν σε υψηλότατη θέση στην εκτίμησή μου μια πολύ συγκεκριμένη και ιδιαιτέρως αντιπαθής πλέον στην πλειοψηφία του αγοραστικού κοινού υποκατηγορία φορητών υπολογιστών. Αναφέρομαι στα netbooks. Ναι, μην γελάτε, από την πρώτη κιόλας στιγμή που εμφανίστηκε το
ASUS eeePC μέχρι και 2-3 χρόνια αργότερα οπότε και οι μικροσκοπικοί αυτοί υπολογιστές κατέκτησαν την αγορά, η σχέση αξίας/τιμή τους πλησίαζε το ιδανικό. Φυσικά, όχι λόγω των δυνατοτήτων τους που από την πρώτη μέρα ήταν με το ζόρι επαρκείς, αλλά λόγω της χαμηλότατης τιμής κτήσης τους. Έτσι, ως απόδειξη της συμπάθειάς μου προς το συγκεκριμένο είδος, αυτά τα 10 περίπου χρόνια που υπάρχουν στην αγορά πρέπει να πέρασαν από τα χέρια μου πάνω από 50 netbooks, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία είχαν τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά, ήτοι: επεξεργαστής
Intel Atom στα 1,6GHz, 2GB RAM, 160GB σκληρό δίσκο, 3 x USB 2.0 υποδοχές, webcam, ελάχιστη κατανάλωση ρεύματος (άρα και αρκετή αυτονομία), οθόνες με ανάλυση 1024x600 pixels (δράμα!), integrated κάρτα γραφικών Intel GMA 950 και Ethernet + WiFi. Παρατηρεί κανείς με μία πρώτη ματιά ότι το configuration μπορεί να χαρακτηριστεί πλήρες σχετικά για έναν φορητό υπολογιστή, καθώς δεν φαίνεται να λείπει κάτι το σημαντικό. Δυστυχώς, αυτό το "σημαντικό" έλειπε εξ' αρχής, και δεν ήταν άλλο από την επεξεργαστική ισχύ...
Ακόμα και όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα netbooks, με το που υιοθετήθηκε καθολικά η χρήση του Intel Atom η κατανάλωση ρεύματος μειώθηκε, η διάρκεια ζωής των μπαταριών αυξήθηκε και οι επιδόσεις πήγαν... άπατες. Οι εν λόγω χαμηλού κόστους (και απόδοσης) κεντρικοί επεξεργαστές της Intel από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας τους ήταν λιγότερο σβέλτοι όχι μόνο από τους
Pentium 4,
Pentium D και
Core Duo της εποχής, αλλά ακόμα και από τους
Celeron! Κάτι τέτοιο φυσικά πριν από 10 χρόνια ίσως να μπορούσε να θεωρηθεί ανεκτό - ειδικά αν σκεφτούμε ότι αναφερόμαστε σε μία εποχή όπου κυριαρχούσαν ακόμα τα
Windows XP, όντας εγκατεστημένα στο 85% (και βάλε) των προσωπικών υπολογιστών του πλανήτη. Καθώς όμως περνούσαν τα χρόνια τα λειτουργικά συστήματα άλλαζαν, οι βασικότερες εφαρμογές που όλοι χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας γίνονταν πιο απαιτητικές σε επεξεργαστική ισχύ αλλά και μνήμη και η καρδιά των πάντων, το αχανές αυτό δίκτυο που ονομάζεται Internet γέμιζε με websites που βάραιναν με ρυθμούς
Marlon Brando και
Δημήτρη Παπαμιχαήλ! Αναρωτιέται λοιπόν κανείς εάν μπορούν τα netbooks να χρησιμοποιηθούν ακόμα και σήμερα που το πλέον απλό task θέλει για την πλάκα του 2 επεξεργαστικούς πυρήνες και μισό GB μνήμης; Η σύντομη απάντηση από έναν fan των netbooks όπως ο γράφων είναι ένα ξερό "όχι". Εκτός...
Ας το αναλύσουμε λίγο παραπάνω το θέμα όμως και ας δώσουμε μια ευκαιρία στις μικροσκοπικούς αυτούς φορητούς υπολογιστές - αν δεν σας κουράζω, φυσικά. Είναι γνωστό σε όλους σχεδόν ότι όποιος δεν θέλει να ξοδέψει χρήματα χωρίς λόγο, καλό θα είναι να έχει τις γνώσεις και τον χρόνο ώστε να βελτιστοποιήσει το μηχάνημά του, να επιλέξει προσεκτικά ποιες εφαρμογές θα χρησιμοποιεί, να πουσάρει το hardware όσο γίνεται και, φυσικά, να διαλέξει την
κατάλληλη έκδοση των Windows για τον υπολογιστή του. Και μετά να την παραμετροποιήσει μέχρι εκεί που δεν πάει, ώστε να αφήσει όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους ελεύθερους για τις καθημερινές εργασίες του. Ποια Windows όμως είναι τα ιδανικά για ένα netbook; Αν θυμάστε, στην αρχή τα μηχανήματα αυτά "έρχονταν" με Windows XP Home τα οποία έδωσαν τη θέση τους στα
Windows 7 Starter. Προσωπικά δεν συνιστώ καμία από τις δύο αυτές εκδόσεις...
Τα τελευταία χρόνια το λειτουργικό της επιλογής μου στα netbooks που είχα στην κατοχή μου ήταν τα Windows 7 Professional καθώς είχαν ό,τι χρειαζόμουν χωρίς τις περιττές λειτουργίες και τα άχρηστα έξτρα services των Windows 7 Ultimate. Τα XP έδειχναν ξεπερασμένα, τα
8άρια για εμένα δεν έχουν λόγο ύπαρξης και τα
10άρια δεν τα είχα δοκιμάσει σε netbook. Συνεπώς, έμεινα με τα Windows 7 Professional (32bit εννοείται, καθώς οι Atoms εκείνης της εποχής ήταν 32μπιτης αρχιτεκτονικής) τα οποία, με αρκετό "πείραγμα" ήταν από αργά έως ικανοποιητικά στην λειτουργία και στην αίσθηση που άφηνε η χρήση τους. Πριν από μερικούς μήνες αναβάθμισα το netbook μου με
SSD drive, ελπίζοντας σε ριζική βελτίωση της ταχύτητας (και καθώς δεν υπήρχε και κάτι άλλο που να αναβαθμίζεται). Το αποτέλεσμα ήταν αναπάντεχα... ανύπαρκτο: σε τέτοιο βαθμό, που αν δεν το γνώριζα, θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά ότι το μηχάνημα αυτό "φορούσε" σκληρό δίσκο συμβατικής τεχνολογίας! Αποφάσισα λοιπόν να κάνω το μεγάλο βήμα, να αντικαταστήσω τα Windows 7 Professional με ένα λειτουργικό που γνώριζα for a fact ότι χωρίς SSD drive δεν "αναπνέει": ναι, φίλοι μου, αναφέρομαι στα Windows 10 Pro.
Όντως, διαπίστωσα σύντομα ότι τα Windows 10 όχι απλά χρησιμοποιούσαν τον δίσκο, αλλά το έκαναν σε τέτοιο βαθμό που σχεδόν δεν έσβηνε το ledάκι του! Προφανώς, η ανάγκη για πολλή μνήμη RAM (που στο netbook δεν υπήρχε) οδηγούσε στην εκτεταμένη (αδιάκοπη;) χρήση του swap file, με αποτέλεσμα ο SSD να... βαράει υπερωρίες! Παρόλη την ύπαρξη του τελευταίου η συνολική εμπειρία από τον συνδυασμό netbook + Windows 10 Pro ήταν, για να το θέσω όσο πιο κομψά γίνεται, εφιαλτική: δεν υπήρχε σχεδόν καμία εφαρμογή που να έκανε λιγότερο από ένα λεπτό (!) για να ανοίξει, ενώ το σερφάρισμα στο Internet ήταν υπόθεση για ιδιαίτερα δυνατούς χαρακτήρες, καθώς τα περισσότερα websites φόρτωναν πλήρως σε χρόνους που κυμαίνονταν από 2,5 λεπτά μέχρι το... άπειρο! Κερασάκι στην τούρτα ήταν οι "απλές" λειτουργίες των Windows όπως το άνοιγμα του My Computer που απαιτούσαν μαντικές ικανότητες από την πλευρά του χρήστη ("το πάτησα;" - "δεν το πάτησα;" - "ρε γιατί δεν γυρνάει ο pointer;") κι άλλα τέτοια ωραία...
Αφού λοιπόν αποφάσισα καταρχάς σε πρώτη ευκαιρία να αντικαταστήσω τα netbooks μου με ένα κανονικό laptop με μικρό μέγεθος και καλή τιμή, έπρεπε να κάνω κάτι για το διάστημα που θα μεσολαβούσε μέχρι την αγορά (που μπορεί να είναι μέχρι και αρκετοί μήνες), καθώς, πρακτικά, το netbook μου ήταν πλέον άχρηστο. Μπουχτισμένος από τα αργά 7άρια και τα... ακίνητα 10άρια είπα να προβώ σε μια κίνηση που είχα απορρίψει ως πισωγύρισμα τα τελευταία χρόνια: ναι, το καταλάβατε, μιλάω για την επιστροφή στο πλέον επιτυχημένο (βάσει των ετών που υπήρχε στην αγορά και υποστηριζόταν) λειτουργικό σύστημα της Microsoft, τα Windows XP. Και, πριν το κάνω, είχα την προνοητικότητα να κάνω κάποιες μετρήσεις. "Τι μετρήσεις;", μπορεί να αναρωτηθείτε. Τίποτα το ευφάνταστο, απλά τον χρόνο που απαιτούνταν έως ότου φορτώσουν πλήρως στον
Mozilla Firefox κάποια sites που επισκέπτομαι σε καθημερινή βάση. Αφού λοιπόν χρονομέτρησα τα sites που επέλεξα, πήρα backup τα δεδομένα μου και προχώρησα σε format του μηχανήματος και εγκατάσταση των Windows XP Professional με service pack 3...
Αφού εγκατέστησα τα Windows, τους drivers και όλες τις βασικές εφαρμογές, ξεκίνησα να χρησιμοποιώ το netbook. Από την πρώτη κιόλας στιγμή ήταν φανερό ότι η αίσθηση που αποκόμιζα ήταν αυτή ενός καινούριου υπολογιστή! Όσο κι αν το (συνηθισμένο πλέον αλλά κατ' εμέ όχι απαρχαιωμένο) περιβάλλον των XP θύμιζε πού βρισκόμουν και τι λειτουργικό χρησιμοποιούσα, η σβελτάδα στα πάντα, από το άνοιγμα/μετακίνηση των παραθύρων μέχρι και την εκτέλεση σχετικά "βαριών" εφαρμογών (
Word 2010,
Outlook 2010,
Acrobat Professional X) αποζημίωνε και με το παραπάνω για το υπολογιστικό
catenaccio το οποίο αναγκάστηκα να υιοθετήσω. Προς απογοήτευσή μου διαπίστωσα ότι ο Mozilla Firefox, αν και είχε ανακοινωθεί ότι θα υποστηρίζει τα Windows XP με καταληκτική ημερομηνία τον Ιούνιο του 2018, ήδη απαιτούσε νεώτερο λειτουργικό, με αποτέλεσμα να αναγκαστώ να εγκαταστήσω και να χρησιμοποιήσω την έκδοση 52.5.0 αντί της 56.0.2 που είχα στα Windows 10. Αφού λοιπόν εγκατέστησα και τον Firefox και συγχρόνισα bookmarks και add ons με τον λογαριασμό μου, ξεκίνησα την χρονομέτρηση: άραγε, τα ίδια sites που "σέρνονταν" με τα Windows 10 θα φόρτωναν ταχύτερα στα Windows XP; Αν και νομίζω ότι έχετε ήδη μαντέψει την απάντηση, ρίξτε και μια ματιά στον πίνακα που ακολουθεί:
Αν και η βελτίωση ήταν δραματική, η αίσθηση που αποκόμισα ήταν ότι κάποια απ' τα sites που δοκίμασα θα έπρεπε να φορτώνουν ταχύτερα. Ακόμα και σε netbook. Συνειδητοποίησα τότε ότι, στην περίπτωση των Windows 10 Pro όλα τα sites τα είχα επισκεφθεί πρωτύτερα, άρα υπήρχε cached περιεχόμενο στον δίσκο του υπολογιστή. Συνεπώς, οι μετρήσεις ήταν ευνοϊκές για τα 10άρια (ναι, με τους χρόνους που μόλις διαβάσατε!). Αφού δεν είχα τη δυνατότητα να διαγράψω την cache και να επαναλάβω τις μετρήσεις στα Windows 10 - το format, βλέπετε - έκανα το πλέον απλό, δηλαδή τις μετρήσεις ξανά με cached περιεχόμενο στα Windows XP:
Είναι φανερό ότι, αν και οι χρόνοι δεν είναι αυτοί ενός σύγχρονου υπολογιστή, πλέον
παλεύονται. Έχουμε να κάνουμε με φορητούς υπολογιστές των οποίων το κόστος δεν ξεπερνάει τα 50€ (η σχέση αξίας/τιμή που τόσο με επηρεάζει) άλλωστε, οπότε κάποιες παραχωρήσεις στον τομέα των επιδόσεων είναι επόμενο να γίνουν. Συνεπώς, δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι τα Windows XP έδωσαν νέα ζωή στο netbook μου αφού η πλέον βαριά χρήση του (Internet) πια δεν αποτελεί τροχοπέδη για την καθημερινή του χρησιμοποίηση! Φυσικά όχι ως main computer καθώς, καλές οι παραχωρήσεις και οι συμβιβασμοί, αλλά ακόμα καλύτερη η ψυχική μας ηρεμία...
Συμπερασματικά μπορώ να καταλήξω στο εξής: ένα netbook, αν χρησιμοποιήσετε Windows XP και τις τελευταίες εκδόσεις των προγραμμάτων που τα υποστηρίζουν μπορεί κουτσά-στραβά να κάνει τη δουλειά σας ακόμα και σήμερα, εφόσον αυτό που σας ενδιαφέρει είναι κάτι φτηνό και άνετο στη μεταφορά. Για τις προσωπικές μου ανάγκες σε φορητή υπολογιστή και - το τονίζω - όχι ως κύριο μηχάνημα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ένα, ίσως και δύο χρόνια ακόμη. Αν όμως θέλετε ένα laptop μικρό, αξιόπιστο, ανθεκτικό και γρήγορο και είστε από τους ανθρώπους που τα 500άρικα δεν τους περισσεύουν, μετά από μία ενδελεχή έρευνα αγοράς κατέληξα στο προϊόν που θα πρέπει να επιλέξετε, και είναι
αυτό (αξία προς τιμή πάνω απ' όλα, και αφήστε τους άλλους να πετάνε χιλιάρικα). Προς Θεού, δεν κάνω διαφήμιση, αλλά θεωρώ ότι έχουμε να κάνουμε με ένα μηχάνημα τουλάχιστον μετρίως έως αρκετά γρήγορο, με μικρό μέγεθος και αντοχή και αξιοπιστία στο υψηλότερο επίπεδο - κάτι που το εγγυάται το όνομα του κατασκευαστή του. Ε, αν θέλετε να δώσετε ακόμα λιγότερα τότε τσιμπήστε ένα netbook: it's cheap as chips!
Ο τίτλος της ανάρτησης είναι δανεισμένος από το ομώνυμο τραγούδι των Jethro Tull από το 1976 και είναι αντιπροσωπευτικός κατ' εμέ οποιασδήποτε κατάστασης στην οποία κάποιος θεωρείται προχωρημένης ηλικίας για κάτι, αλλά από την άλλη ξέρει ότι έχει ακόμα πράγματα να δώσει. Σε ό,τι έχει να κάνει με τους υπολογιστές (όχι τους retro) θεωρώ ότι προσδιορίζει ένα μηχάνημα που ναι μεν είναι παλιό αλλά όχι τόσο ώστε να χαρακτηρίζεται παντελώς άχρηστο...