SMART card interface για ZX Spectrum

Το SMART card interface το έχω αγοράσει και παραλάβει εδώ και πολύ καιρό - κοντά 6 μήνες -, αλλά, κάτι οι δουλειές, κάτι οι υποχρεώσεις, κάτι το ότι έπρεπε να ανασύρω και να ξανασυνδέσω τον 48άρη Spectrum μου (τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιώ Spectrum +2/+3 με ένα DivMMC EnJOY) ε, όλο και παραμελούσα τη δοκιμή του. Η δημιουργία του παρόντος blog όμως και η σχεδόν παντελής απουσία σοβαρών ειδήσεων από το χώρο μας την τρέχουσα εβδομάδα (ναι, δεν θεωρώ "σοβαρή" είδηση την ανακοίνωση της alpha version ενός ακόμα puzzler για τον Spectrum ή τη δημιουργία ενός ακόμα S.E.U.C.K. based shoot 'em up για τον 64άρη) με έφεραν "στο φιλότιμο" και αποφάσισα να πραγματοποιήσω μια ενδελεχή δοκιμή του interface αυτού. Τέλος πάντων, ας αφήσουμε στην άκρη τη γκρίνια πρωινιάτικα και ας πιάσουμε στα χέρια μας το SMART card interface...

Το SMART card interface είναι το "interface του φτωχού": απευθύνεται αποκλειστικά και μόνο σε χρήστες Sinclair ZX Spectrum 16K/48K/+ και είναι ένα interface τύπου όλα-σε ένα: διαβάζει images παιχνιδιών από SD καρτούλες, μπορεί να έχει αποθηκευμένες μέχρι και 16 ROMs στη μνήμη του, διαθέτει κουμπάκι για RESET και έχει και joystick interface τύπου Kempston. Μάλιστα, μία από τις ROMs που έχει ήδη "περασμένη" στην flash μνήμη του λειτουργεί ως (εξαιρετικό) διαγνωστικό πρόγραμμα για το hardware του Spectrum. Όλα αυτά έρχονται "πακέτο" στην καθόλα δελεαστική τιμή των 23,99 λιρών Αγγλίας. Είναι όμως τα πράγματα τόσο καλά όσο ακούγονται; Κάνει το SMART card interface πράγματι όσα υπόσχεται;

Το SMART card interface έρχεται στη μορφή μία μικρής και καλοφτιαγμένης πλακέτας (δεν διαθέτει case) που δίνει την αίσθηση καλοσχεδιασμένου και στιβαρού commercial προϊόντος. Και, πράγματι, έτσι είναι: τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα είναι ελάχιστα, οι κολλήσεις δείχνουν σα να έχουν γίνει από ρομπότ, και δεν υπάρχουν διορθώσεις της τελευταίας στιγμής. Αφού τοποθετήσουμε μία καρτούλα SD (μέχρι και 4GB χωρητικότητα) συνδέουμε το interface στον Spectrum μας (εννοείται όσο είναι σβηστός!) και, το πρώτο πράγμα που κάνει εντύπωση είναι το πόσο σφικτός είναι ο connector που συνδέεται στην απόληξη της πλακέτας του Spectrum: μιλάμε για τέλεια συναρμογή! Δίνω ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το γεγονός διότι αφενός ΕΧΕΙ ιδιαίτερη σημασία (δεν γίνεται να κάνει reset ο υπολογιστής κάθε λίγο και λιγάκι επειδή κουνήθηκε 2 πόντους) και, αφετέρου, επειδή η παλιότερη δοκιμή ενός (πολύ ακριβότερου) DivMMC EnJOY στο ίδιο μηχάνημα ε, τα είχε τα θεματάκια της!

Αφού τοποθετήσουμε λοιπόν το interface και ανάψουμε τον Spectrum εκτελείται αυτόματα η ROM image που είναι "περασμένη" στο 1ο ROM slot από τα 16, που είναι ο program loader με υποστήριξη για αρχεία τύπου .TAP. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Αρχικά, το SMART card interface είχε τη δυνατότητα να "διαβάσει" μόνο images εφαρμογών (άντε, παιχνιδιών!) ZX Spectrum σε μορφή snapshot με την κατάληξη .SNA. Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο format είναι ότι είναι ένα από τα πλέον σπάνια, και είναι αρκετά δύσκολο να βρει κανείς καλές "συλλογές" από .SNA images στο διαδίκτυο. Ο δημιουργός του SMART card interface λοιπόν έδωσε λύση με αυτό το ROM image στο οποίο αναφέρομαι, το οποίο δίνει τη δυνατότητα ανάγνωσης αρχείων τύπου .TAP, που αφενός αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των images του software του Spectrum που κυκλοφορούν "εκεί έξω", αφετέρου υποστηρίζουν multipart παιχνίδια - δυνατότητα που τα .SNA images δεν έχουν. Πληροφορήθηκα ότι η υποστήριξη των .TAP αρχείων είναι σε φάση beta, αλλά αυτό δεν είναι πουθενά ορατό καθώς όσα αρχεία και αν δοκίμασα λειτουργούσαν στην εντέλεια! Εννοείται φυσικά πως το ίδιο συμβαίνει και με τα .SNA αρχεία: συνολικά, η αίσθηση που δίνει το SMART card interface είναι πως ό,τι και να επιλέξεις θα το φορτώσει και μάλιστα θα το φορτώσει σχεδόν ακαριαία (από 1-5 δευτερόλεπτα)! Η πλοήγηση στο file menu γίνεται με χρήση των πλήκτρων Q, A, O, P και ENTER για επιλογή/καταχώρηση ή με χρήση του joystick. Και στις δύο περιπτώσεις η πλοήγηση είναι άμεση και απροβλημάτιστη. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το joystick interface λειτουργεί ά-ψ-ο-γ-α, χωρίς το παραμικρό lag και με υποστήριξη autofire σε αρκετά παιχνίδια - αρκεί φυσικά να διαθέτει autofire switch το joystick σας! Το reset button επίσης λειτουργεί όπως θα έπρεπε, κάνοντας απλά (το μαντέψατε!) reset!

Πάμε όμως λίγο και στις ROM images και στα firmware updates. Ό,τι κι αν θέλετε να περάσετε στην flash μνήμη του SMART card interface (νέο firmware, ROM images) το γράφετε στην SD καρτούλα σας και, ανάλογα με τη ρύθμιση των DIP switches, ο Spectrum πράττει ανάλογα. Οι στάνταρ ρυθμίσεις των DIP switches είναι ON-OFF-OFF-ON (για υποστήριξη .SNA images και ενεργοποιημένο το joystick interface), ON-ON-OFF-ON (για υποστήριξη .SNA και .TAP images και ενεργοποιημένο το joystick interface) και ON-ON-ON-ON για εκτέλεση του διαγνωστικού προγράμματος που βρίσκεται στο ROM slot 2. Μια και το ανέφερα, το διαγνωστικό αυτό προγραμματάκι ελέγχει σχεδόν τα πάντα (μνήμη RAM, interrupts, χρώματα, fonts, ήχο κλπ), είναι ιδιαίτερα εύχρηστο, κατανοητό και καλοφτιαγμένο και, σύμφωνα με μαρτυρίες χρηστών έχει βοηθήσει αρκετό κόσμο υποδεικνύοντας καμένα RAM chips! Λογικά, η εν λόγω εφαρμογή θα μπορεί να φανεί χρήσιμη σε πάμπολλες περιπτώσεις, εκτός φυσικά και αν έχει καεί η ULA του Spectrum σας, οπότε... καλά ξεμπερδέματα!

Όπως θα διαβάσατε μέχρι τώρα, το SMART card interface κάνει - και με το παραπάνω! - τα όσα υπόσχεται, χωρίς αστοχίες και παρατράγουδα. Τα μόνα "θεματάκια" που μπόρεσα να εντοπίσω είναι μια σχετική αργοπορία στην ανάγνωση του filesystem της SD κάρτας όταν η δομή των αρχείων και των directories έχει δημιουργηθεί κατευθείαν πάνω σε αυτήν και δεν έχει γίνει κατευθείαν copy από το PC (ναι, είναι πράγματι περίεργο, αλλά, απ' την άλλη αναφέρομαι σε 27 φακέλους με περίπου 3.000 αρχεία). Αν έχουμε φτιάξει και οργανώσει την συλλογή από τα images μας στο PC όπως και αναμένεται και την κάνουμε μετά copy στην SD κάρτα τότε η πρόσβαση και/ή η πλοήγηση από το SMART card interface είναι απλά... αστραπιαία! Απόδειξη του παραπάνω αποτελεί το γεγονός ότι η δημιουργία 27 φακέλων με περίπου 7.500 αρχεία στο PC και η αντιγραφή αυτών στην SD καρτούλα είχε ως αποτέλεσμα το browsing του filesystem από τον Spectrum να είναι... πιο γρήγορο απ' ότι στο PC!

Φυσικά, τα όσα διαβάσατε στην προηγούμενη παράγραφο δεν αποτελούν πραγματικό πρόβλημα, θα τα χαρακτήριζα απλά ως κάτι περίεργο που διαπίστωσα μετά από ενδελεχείς δοκιμές του προϊόντος. Το μόνο στοιχείο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως "πρόβλημα" είναι το γεγονός ότι, λόγω του ότι η SD κάρτα πρέπει να είναι φορμαρισμένη σε FAT-16, το filesystem υποστηρίζει ονόματα αρχείων μέχρι 8 χαρακτήρες maximum (θυμηθείτε τις παλιές, καλές εποχές του MS-DOS). Το γεγονός αυτό δεν θα μας προβληματίσει εάν απλά γράψουμε π.χ. τα 50-100 καλύτερα παιχνίδια του Spectrum στην καρτούλα μας, αλλά, στην περίπτωση του "αχόρταγου χρήστη" που είναι και η πλέον συνηθισμένη, που θα κάνει copy 10.000 images έτσι, "για να έχει" ε, εκεί χάνεται η μπάλα! Επίσης, η χρήση τόσο πολλών images δεν προτείνεται γιατί, όταν γεμίσει η οθόνη μας με αρχεία, αυτή scrollάρει προς τα κάτω γραμμή-γραμμή και όχι σελίδα-σελίδα - σκεφτείτε λοιπόν να έχετε να ψάξετε για ένα συγκεκριμένο image σε έναν τέτοιο φάκελο με, ας πούμε, 500 αρχεία, με το όνομά του να εμφανίζεται ως "UNDERW~3" και την οθόνη που μπορεί να απεικονίσει το μέγιστο 48 αρχεία ταυτόχρονα να πηγαίνει προς τα κάτω μία γραμμή κάθε φορά! Σύμφωνα λοιπόν με όλα τα παραπάνω, η ιδανική προσέγγιση είναι η δημιουργία 26 φακέλων (ένας για κάθε γράμμα του λατινικού αλφαβητάριου) όπου ο καθένας εξ' αυτών θα έχει μέσα το πολύ 50 images με ονοματολογία τύπου "MANICMIN.TAP" κι όχι "Manic Miner (1983) - Bug Byte Software.tap" το οποίο το filesystem με τα ονόματα των 8 χαρακτήρων θα σας απεικονίσει ως "MANICM~1.TAP"...

Συνοψίζοντας, θεωρώ ότι κάλυψα αναλυτικά κάθε πτυχή του SMART card interface και ότι, μετά απ' όλα αυτά, το συμπέρασμα είναι ότι πρόκειται για ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ αγορά σε ιδιαίτερα δελεαστική τιμή, αρκεί να είστε κάτοχος "απλού" Spectrum 16K/48K/+ και να μην έχετε την απαίτηση να "παίξετε" με αρχεία "ιδιαίτερων" formats. Με λίγα λόγια, αν θέλετε να αποκτήσετε την ολοκληρωμένη εμπειρία του original Spectrum με ελάχιστα χρήματα τότε μην κάνετε καν τον κόπο να κοιτάξετε αλλού: το SMART card interface μπορείτε να το αγοράσετε από εδώ. Αν θέλετε να κατεβάσετε ROMs, firmware, documentation θα τα βρείτε εδώ.