Έγω γράψει
επανειλλημένως σε αυτό εδώ το blog για τον αξιοθαύμαστο αυτόν Έλληνα δημιουργό hardware και software που εγώ γνωρίζω ως Δημήτρη αλλά είναι ευρύτερα γνωστός με το nickname
MasterGR.
O MasterGR λοιπόν έχει στο ρεπερτόριό του πολλά hardware projects που ξεκινάνε από backplates για towerized Amiga 1200 και φτάνουν μέχρι καμπίνες για bartop arcade machines, cartridges για τον Commodore 64 και 9πινα joysticks. Δεν είναι σκόπιμο να παραθέσω αναλυτικά όλα τα projects του Δημήτρη γιατί θα μας φάει ώρες (!), όσοι όμως ενδιαφέρονται να μάθουν παραπάνω για τον MasterGR και τις δημιουργίες του μπορούν να το κάνουν μέσα από τις σελίδες του
11ου τεύχους του περιοδικού Retro Planet, όπου και φιλοξενείται μεγάλη συνέντευξη του Δημήτρη στον γράφοντα. Μιας και το τεύχος έχει εξαντληθεί, καλό θα είναι να το δανιστείτε από κάποιον φίλο σας...
Ας επιστρέψουμε όμως στον MasterGR και το τελευταίο του έργο που ακούει στο όνομα "SD-MGR". Όπως ίσως κάποιοι θα υποψιαστήκατε, πρόκειται για την υλοποίηση του Δημήτρη επάνω στο γνωστό και διαδεδομένο project του
SD2IEC. Για όσους τυχόν δεν γνωρίζουν το SD2IEC είναι ένα project εξομοίωσης του disk drive (1541) του Commodore 64, αλλά δεν περιορίζεται εκεί, καθώς στην ουσία εξομοιώνει τη λειτουργία του disk drive για όλα τα δημοφιλή 8μπιτα μηχανήματα της Commodore (C64, C16, Plus/4, VIC-20). Να πω εδώ για είμαι και λίγο περισσότερο συγκεκριμένος ότι το SD2IEC
επιτρέπει να γεμίσουμε μια κάρτα SD με κάθε λογής images .D64 (κυρίως)
και να κάνουμε όποιο(α) θέλουμε mount στον Commodore 64, χρησιμοποιώντας
το ουσιαστικά ως μια virtual δισκέτα. Το SD2IEC είναι open source project, πράγμα που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε μπορεί να φτιάξει τη δικιά του παραλλαγή/υλοποίηση. Έτσι, ανάλογα με το κόστος παραγωγής, την ποιότητα κατασκευής, τα διαθέσιμα "αξεσουάρ" (κουμπιά εναλλαγής πλευράς δισκέτας, switches για επιλογή device number, κουμπί reset, ενδεικτικά LEDs, κουτί) μπορούν να βρεθούν αρκετά διαφορετικά SD2IEC interfaces "εκεί έξω" σε ένα φάσμα τιμών που κυμαίνεται από τα 45€-65€ στην παρούσα χρονική περίοδο.
Το SD-MGR είναι από τις φθηνότερες υλοποιήσεις του SD2IEC, καθώς τιμάται με τον ακόλουθο τρόπο:
- SD-MGR σε μορφή κιτ --> 37€
- SD-MGR συναρμολογημένο χωρίς κουτί --> 43€
- SD-MGR συναρμολογημένο, με κουτί --> 56€
- SD-MGR συναρμολογημένο, με κουτί και SD κάρτα γεμάτη με .D64 images --> 60€
Όπως μπορείτε και μόνοι σας να δείτε οι τιμές είναι πολύ καλές και απευθύνονται σε χρήστες με όλα τα πιθανά βαλάντια. Εγώ προσωπικά δοκίμασα την 2η και την 4η έκδοση και έχω να πω ότι, παρόλο που η έκδοση των 43€ κάνει μια χαρά τη δουλειά της, οι εκδόσεις των 56€ και 60€ αξίζουν και με το παραπάνω τη χρηματική διαφορά, καθώς έρχονται "πακέτο" στο πανέμορφο κουτί που σχεδίασε και κατασκευάζει ο Δημήτρης.
Παραπάνω ανέφερα ότι το SD2IEC κάνει εξομοίωση του disk drive του Commodore 64. Αυτό είναι γεγονός, αλλά δεν συμβαίνει στο 100%, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει ενδεχόμενο κάποια disk images, ενώ μεν γίνονται κανονικά mount, παρόλα αυτά να μην παίζουν. Αυτό συμβαίνει κυρίως με τα demos, που χρησιμοποιούν custom turboloaders και, απλά, δεν παίζουν με το SD2IEC. Όχι όλα, αλλά τα περισσότερα. Δυστυχώς. Στα παιχνίδια τωρα η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία αυτών, παλαιών και νέων, λειτουργεί απροβλημάτιστα. Γενικά, τα περισσότερα προβλήματα θα σας δημιουργήσει το software που καταλαμβάνει πάνω από μία πλευρά δισκέτας. Να τονίσω ότι τα παραπάνω δεν αφορούν μόνο το SD-MGR, αλλά ΟΛΕΣ τις υλοποιήσεις του SD2IEC...
Εξετάζοντας πιο προσεκτικά το SD-MGR θα διαπιστώσουμε ότι έρχεται με ένα καλώδιο σύνδεσης που περιλαμβάνει 2 βύσματα στην άκρη του, ένα για σύνδεση στην σειριακή υποδοχή του Commodore κι ένα για σύνδεση στην υποδοχή του κασετοφώνου, απ' όπου η συσκευή τροφοδοτείται με την τάση των 5V που χρειάζεται για τη λειτουργία της. Εξυπακούεται ότι αν θέλετε μπορείτε να τροφοδοτήσετε τα 5V από κάποια άλλη πηγή, έτσι ώστε να έχετε ελεύθερη την υποδοχή του κασετοφώνου εάν τη θέλετε για κάποια άλλη χρήση. Στο μπροστινό μέρος του SD-MGR συναντάμε την υποδοχή για SD κάρτες, τα ενδεικτικά LEDs λειτουργίας και σφάλματος (όπως και στο 1541) καθώς και 2 push-on διακόπτες, για την επιλογή της πλευράς της δισκέτας (περισσότερα γι' αυτό παρακάτω). Στο πίσω μέρος της συσκευής βρίσκεται το κουμπί reset, το οποίο χρησιμοποιούμε εάν θέλουμε να "ξεκολλήσουμε" το SD-MGR (αντίστοιχο με το σβήσιμο-άναμμα του 1541) ή απλά να επιστρέψουμε στο root directory της κάρτας SD. Συνολικά όπως είπα το SD-MGR είναι μια όμορφη και ποιοτική κατασκευή που γεμίζει ταιριαστά τον χώρο κοντά στον Commodore σας.
Καλό όμως θα είναι να σας μιλήσω λίγο περισσότερο για τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το SD-MGR (και τα SD2IEC, γενικότερα). Αφού βάλετε τα .D64 images που θέλετε στην (φορμαρισμένη σε FAT32) SD κάρτα σας και την τοποθετήσετε στο SD-MGR, με LOAD"$",8 και LIST βλέπετε τα περιεχόμενα αυτής. Στην περίπτωση που έχετε λιγοστά imagefiles και δεν έχετε χρησιμοποιήσει subdirectories, επιλέγετε το image που θέλετε με OPEN1,8,15,"CD/:όνομα αρχείου.D64":CLOSE1. Αν τώρα ξανακάνετε LOAD"$",8 και LIST θα δείτε τα περιεχόμενα του imagefile ακριβώς σας να είχατε τοποθετήσει την αντίστοιχη δισκέτα στο 1541 σας! Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που τα imagefiles που έχετε γράψει στην SD κάρτα είναι πολλά και τα έχετε χωρίσει σε subdirectories; Τότε θα πρέπει να πλοηγηθείτε μέσα σε αυτά χρησιμοποιώντας εντολές τύπου OPEN1,8,15,"CD/όνομα φακέλου/":CLOSE1 οι οποίες, αν έχετε μεγάλο βάθος υποφακέλων και μεγάλα filenames τείνουν να μετατραπούν σε... εφιάλτη, και θα σας κάνουν να νοσταλγήσετε την απλότητα της εποχής του... MS-DOS! Για μια πιο αναλυτική παρουσίαση της πλοήγησης μέσω εντολών BASIC μπορείτε να μελετήσετε
αυτή τη σελίδα.
Φυσικά, όπου υπάρχει πρόβλημα (συνήθως) υπάρχει και η ανάλογη λύση και στην περίπτωση μας έρχεται στην μορφή προγραμμάτων για filebrowsing και mounting των .D64 αρχείων. Υπάρχουν αρκετά προγραμματάκια που μπορούν να μας βοηθήσουν στην πλοήγησή μας μέσα στην SD κάρτα μας, όπως τα
CBM Filebrowser,
NAV V9.6,
DraCopy 1.0d,
FIBR κλπ - όλα με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Εγώ προτείνω να τα τοποθετήσετε όλα στο root directory της κάρτας σας, να τα δοκιμάσετε και να δείτε ποιο σας ταιριάζει/βολεύει καλύτερα. Ένα θέμα το οποίο αξίζει αναφοράς είναι αυτό των filenames: επειδή εσείς γράψατε ένα αρχείο με όνομα myfavoritegameofthe80sandthensome.d64 στην SD κάρτα από το PC σας, αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορείτε να το διαβάσετε σωστά και στον Commodore, το αντίθετο μάλιστα! Το ίδιο ισχύει και με τα ονόματα των subdirectories. Το περίεργο είναι ότι ανάλογα με τον filebrowser που χρησιμοποιείτε θα δείτε περισσότερα ή λιγότερα "κινέζικα"! Η μόνη σίγουρη λύση είναι η χρήση filenames των 8 χαρακτήρων (+κατάληξη) τα οποία διαβάζονται 100% σωστά.
Ένα τελευταίο θέμα στο οποίο θεωρώ ότι θα πρέπει να σταθούμε είναι αυτό των παιχνιδιών/προγραμμάτων που εκτείνονται σε πάνω από μία πλευρά δισκέτας: πώς επιλέγουμε άλλη πλευρά μέσω BASIC ή filebrowser αφού ήδη βρισκόμαστε μέσα στο παιχνίδι/πρόγραμμα; Εδώ έρχεται η χρήση του text αρχείου AUTOSWAP.LST. Πώς λειτουργεί; Απλά, βάζουμε το multi image πρόγραμμα σε ένα subdirectory και φτιάχνουμε μέσα σε αυτό ένα text αρχείο ονομαζόμενο AUTOSWAP.LST. Μέσα σε αυτό το αρχείο, βάζουμε τα ονόματα των image files που αποτελούν τις πλευρές/δισκέτες του προγράμματος που μας ενδιαφέρει. Έτσι, όταν το πρόγραμμα θα μας ζητήσουμε να αλλάξουμε πλευρά ή δισκέτα, εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να πατήσουμε κάποιο απ' τα κουμπιά που βρίσκονται στην πρόσοψη του SD-MGR ώστε να γίνει mount το επόμενο ή το προηγούμενο αρχείο. As simple as that!
Πριν κλείσουμε, θα πρέπει να πούμε δυο λόγια για το θέμα της ταχύτητας και της συμβατότητας με άλλες συσκευές. Στην ταχύτητα αρχικά, το SD-MGR δίνει την εντύπωση ότι είναι κάπως πιο γρήγορο από το 1541, αν και αυτό απ' όσο γνωρίζω δεν θα έπρεπε να συμβαίνει! Ίσως να είναι ιδέα μου και να οφείλεται στο ότι στο μυαλό μου το 1541 είναι υ-π-ε-ρ-β-ο-λ-ι-κ-ά αργό! Θεωρητικά πάντως, έχουν την ίδια ταχύτητα. Όπως και με τα παραδοσιακά disk drives, το πρόβλημα λύνεται είτε με software fastloaders (όπως είναι ο "!" - ναι, θαυμαστικό!) είτε με hardware fastloaders (EPYX Fastload cartridge, οι turbo loaders των Final Cartridge, Action Replay κλπ). Γενικά τα cartridges αυτά λειτουργούν σε συνδυασμό με το SD-MGR, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις προγραμμάτων (παιχνιδιών) που δεν τα πήγαιναν καλά με αυτά, και το ίδιο φυσικά ισχύει και αν τα φορτώσουμε από το SD-MGR! Πάντως, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων που δοκίμασα το SD-MGR σε συνδυασμό με το Final Cartridge III+ του MasterGR δεν είχα θέματα.
Συνοψίζοντας, το SD-MGR είναι μια πάρα πολύ καλή λύση για να παίζετε τα παλιά σας (και όχι μόνο!) παιχνίδια, αποφεύγοντας την ταλαιπωρία και την αβεβαιότητα (!) των δισκετών. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιχνιδιών θα τρέξουν απροβλημάτιστα και θα αποφύγετε το βάλε-βγάλε, γράψε-σβήσε κλπ κάτι που θα σας επιτρέψει να αφιερωθείτε ψυχή τε και σώματι στην ευγενή τέχνη του... gaming!
Η τιμή εκκίνησης (37€) του SD-MGR είναι εξαιρετικά φθηνή για εξομοιωτή δισκέτας, αλλά εγώ, για μία ακόμα φορά, θα σας παροτρύνω να το αποκτήσετε στην "κουτάτη" μορφή που μου άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις. Απλά, κρατήστε στην άκρη του μυαλού σας ότι κανένα SD2IEC σε αυτόν τον κόσμο δεν εξομοιώνει 100% το 1541 και μην του ζητήσετε πράγματα που δεν είναι φτιαγμένο να κάνει!
Α, και κάτι τελευταίο: στην παρουσίαση/δοκιμή που μόλις διαβάσατε, λάμπουν δια της απουσίας τους τα screenshots! Αυτό δεν συνέβη επειδή τα... περιφρονώ (!) ή κάτι τέτοιο, αλλά επειδή η οθόνη στην οποία είναι συνδεδεμένος ο Commodore 64 μου είναι ασπρόμαυρη λόγω βλάβης (ναι, μη γελάτε!) με αποτέλεσμα τα όποια screenshots να έχαναν πολύ. Έτσι, για να εξηγούμαστε!