Το Ogryzek μου δίνει φτεράαααααααααααααα!!!

Πρέπει να ήταν κάπου γύρω στο 1984, όταν ο φίλος μου ο Δήμος απέκτησε έναν Commodore 64, μαζί με κασετόφωνο, ένα πράσινο monitor της Hantarex (Boxer 12) και ένα 1541 floppy disk drive. Πήγα λοιπόν σπίτι του με κάποιες κασέτες από τον δικό μου 64άρη, για να παίξουμε, να αντιγράψουμε (εξυπακούεται) αλλά και να θαυμάσω από κοντά το 1541. Βλέπετε, το disk drive εκείνα τα χρόνια ήταν ένα εξωτικό περιφερειακό, συνώνυμο της ασύλληπτης ταχύτητας φορτώματος, πανάκριβο και ιδιαιτέρως σπάνιο! Όταν λοιπόν κάτσαμε και βάλαμε την πρώτη δισκέτα - και αφού ξεπέρασα την αρχική ψυχρολουσία με τις "ιδιαίτερες" εντολές για φόρτωμα και εμφάνιση των περιεχομένων του floppy disk - έμεινα άναυδος με την ταχύτητα ανάγνωσης: χωρίς υπερβολή μου έδωσε την εντύπωση ότι ήταν τόσο αργή, που ήταν πάνω-κάτω συγκρίσιμη με αυτήν του φορτώματος από κασέτα!

Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο δεν ίσχυε, αλλά, βλέπετε, το φόρτωμα από κασέτα συνοδευόταν από turbo loaders με γραφικά και μουσική που χάριζαν στους κατόχους του 64άρη μια ξεχωριστή εμπειρία, και έκαναν αυτά τα 5-6 λεπτά να κυλάνε χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει ο χρήστης. Με την δισκέτα όμως, δεν ίσχυε το ίδιο: από την ώρα που πληκτρολογούσες την εντολή και πατούσες το RETURN η οθόνη έσβηνε για περίπου 2 λεπτά (τόσο χρειαζόταν για να φορτώσει ένα πρόγραμμα 200 blocks (50KB)). 2 λεπτά να κοιτάς μια άδεια οθόνη; Αυτό λοιπόν ήταν το περίφημο disk drive;

Εννοείται πως στη συνέχεια κυκλοφόρησαν software και hardware fastloaders, αλλά και χρησιμοποίησα και άλλους υπολογιστές με disk drives, διαπιστώνοντας έτσι ότι τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα τελικά από την αρχική μου εμπειρία. Αλλά και πάλι, όσο περισσότερα έβλεπα και μάθαινα, τόσο περισσότερο δεν μπορούσα να χωνέψω την ταχύτητα του 1541. Ή, πιο σωστά, την έλλειψη αυτής. Και να μην παραλείψω βέβαια να αναφέρω ότι στην πραγματικότητα το κάθε ένα 1541 είναι ένας ολόκληρος υπολογιστής (!), με επεξεργαστή μάλιστα ίδιο με αυτόν του Commodore 64! Είναι άλλωστε γνωστό το περίφημο πείραμα της αντιγραφής, κατά το οποίο βάζουμε έναν 64άρη να αντιγράψει μία δισκέτα από το ένα disk drive στο άλλο (ναι, χρειάζονται 2 drives για αυτή τη δοκιμή), και μετά αφαιρούμε εντελώς (αποσυνδέουμε) τον 64άρη: θα διαπιστώσουμε μετά εκπλήξεως ότι τα 2 disk drives συνεχίζουν κανονικότατα την αποστολή που τους έχουμε αναθέσει, χωρίς την παραμικρή ανάγκη ύπαρξης υπολογιστή! Είπαμε, το 1541 είναι υπολογιστής το ίδιο! Αλλά και η ταχύτητα χελώνας εκεί, ταχύτητα χελώνας...

Περίπου δύο χρόνια αργότερα, σε ένα computer shop στη Στουρνάρα, βρήκα την ευκαιρία για ένα "test drive" στον ολοκαίνουριο (τότε) υπολογιστή της Amstrad, τον CPC 6128. Ο άτιμος ήταν τόσο φτηνός για όλα αυτά που προσέφερε (disk drive, monitor, εξαιρετική διάλεκτο γλώσσας BASIC, κανονικό πληκτρολόγιο με αριθμητικό και function keys, 80στηλη απεικόνιση, CP/M) που σκέφτηκα ότι, δεν μπορεί, κάτι θα πήγαινε στραβά. Και αφού όλα τα υπόλοιπα τα είχα ήδη τσεκάρει πριν καιρό στον CPC 464, το μόνο που απέμενε να δοκιμάσω ήταν το floppy disk drive με αυτές τις παράξενες δισκέτες των 3" που έμπαιναν και από τις δύο πλευρές. Αν το πανάκριβο disk drive του Commodore 64 σερνόταν, αυτό του 6128 θα έπρεπε αναλογικά αν είναι πιο αργό και από το κασετόφωνο του ZX81 (300 baud, για όσους δεν γνωρίζουν, και χωρίς ιδιαίτερη αξιοπιστία παρά την ταχύτητα... replay). Φανταστείτε λοιπόν την έκπληξή μου, όταν διαπίστωσα, σχεδόν με τρόμο, ότι το disk drive του Amstrad... πετούσε! Η ταχύτητά του όχι απλά δεν συγκρινόταν με αυτήν του 1541, αλλά η διαφορά ήταν αντίστοιχη αυτής του floppy με τον... σκληρό δίσκο! Απίστευτο! Ναι, τελικά ο CPC 6128 τα είχε όλα και συνέφερε (και γι' αυτό και πέτυχε εμπορικά, άλλωστε), αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία στην οποία μπορεί να αναφερθώ στο μέλλον...

Fast forward στο 2019, όταν και παραλαμβάνω ένα απρόσμενο δωράκι από τον φίλο GeoAna, ένα μικρό πλακετάκι για τον Commodore 64 που ονομάζεται Ogryzek cartridge και αποτελεί προϊόν της δουλειάς και την δημιουργικότητας ενός Πολωνού Commodoreά, που ακούει στο nickname Mr. Wegi. Ο GeoAnas είχε γράψει γι' αυτό στο iamretro, και γνώριζα ότι πρόκειται για ένα πολυχρηστικό και χρησιμότατο utility cartridge, που μάλιστα αποτελεί ιδανικό παρτενέρ για συσκευές τύπου SD2IEC. Βασικά το Ogryzek κάνει χωρίς υπερβολή ένα σκασμό πράγματα, αλλά δεν θα αναφερθώ σε αυτά τώρα, καθώς σκοπεύω να γράψω ένα πλήρες review για το Retro Planet. Θα σταθώ σε ένα μονάχα χαρακτηριστικό του λοιπόν...

Το Ogryzek λοιπόν είναι ο μικρός αδερφός και η πηγή έμπνευσης του Mini Gangcart. Και κατά συνέπεια παρέχει πολλές από τις λειτουργίες του τελευταίου, και μία εξ αυτών είναι ο fastloader. Και όταν μιλάμε για fastloader, εννοούμε fastloader όχι μονάχα για 1541, αλλά για οποιονδήποτε τύπο disk drive ΚΑΙ για SD2IEC.

Όπως γνωρίζουν όσοι ασχολούνται τα τελευταία χρόνια με τον Commodore 64, το SD2IEC είναι ένας floppy disk drive emulator που λειτουργεί αξιοπρεπέστατα με τις "κανονικές" loading ρουτίνες του Commodore 64 (αλλά και αυτές των VIC-20, Commodore 16 & Plus/4 και Commodore 128) και... (σχεδόν) καθόλου με custom loaders με τους οποίους εφοδιάζονται τα demos και κάποιοι commercial τίτλοι του παρελθόντος. Κοινώς, και λόγω της χαμηλής τιμής κτήσης του, αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για "σπασμένα" και single file games - που αποτελούν άλλωστε και την πλειοψηφία των τίτλων για τον Commodore 64 -, ενώ με τα multipart η όλη φάση είναι hit and miss, ήτοι μπορεί να δουλεύουν, μπορεί και όχι. Για παράδειγμα, μόλις πριν λίγο έπαιξα το Menace (μία πλευρά δισκέτας) που λειτουργούσε κανονικότατα, ενώ το Deja Vu μου κολλούσε στην αλλαγή πλευράς (δύο πλευρές δισκέτας αυτό). Το Ogryzek είναι το πλέον ιδανικό συμπλήρωμα για το SD2IEC, καθώς, εκτός του Fastloader περιλαμβάνει εντολές και shortcuts για πλοήγηση στο SD2IEC και τους φακέλους και υποφακέλους που θα υπάρχουν στην κάρτα μνήμης αυτού, για mounting disk image files, κλπ. Εν συντομία, αν έχετε αυτά τα δύο μαζί (ή ένα Mini Gangcart) δίνετε αυτομάτως στον 64άρη σας τις ευκολίες ενός... ταχύτατου σκληρού δίσκου (!) που ελέγχεται με απλές εντολές από την BASIC. Καλό, έτσι;

Αλλά, ας επιστρέψουμε στον Fastloader, ο οποίος είναι με μια λέξη... fast! Πόσο fast όμως; Μου φαινόταν απίστευτα γρήγορος, οπότε αποφάσισα να τον χρονομετρήσω. Χρησιμοποίησα ένα αρχείο 122 blocks (30,5ΚΒ) και, για μέτρο σύγκρισης, ένα αρχείο 33ΚΒ στον Amstrad CPC6128. Δείτε τα αποτελέσματα των μετρήσεων:

- Commodore 64, κανονική ταχύτητα φόρτωσης, floppy emulator, για 30,5ΚΒ χρειάστηκαν 62 δευτερόλεπτα
- Amstrad CPC6128, κανονική ταχύττα φόρτωσης, floppy emulator, για 33KB χρειάστηκαν 8 δευτερόλεπτα
- Commodore 64, Fastloader του Ogryzek ενεργοποιημένος, floppy emulator, για 30,5ΚΒ χρειάστηκαν 4,9 δευτερόλεπτα!

Από τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι το Ogryzek, πέρα από όλα τα υπόλοιπα που προσφέρει, διαθέτει έναν fastloader που εταμορφώνει τον Commodore 64 από τον πιο αργό 8μπιτο σε ταχύτητα φορτώματος από disk drive, στον πιο γρήγορο! Η διαφορά είναι, απλά, χαοτική.

Πριν κλείσω, θα ήθελα να σημειώσω ότι χρησιμοποίησα για τις δοκιμές της ταχύτητας floppy disk drive emulator και στα 2 μηχανήματα, αντί για κανονικές δισκέτες (SD2IEC και Zaxon's Budget USB floppy emulator αντίστοιχα). Αυτό συνέβη αφ' ενός για λόγους ευκολίας, και αφετέρου επειδή αμφότεροι οι floppy emulators εξομοιώνουν και την ταχύτητα των πραγματικών disk drives, οπότε τα αποτελέσματα θα ήταν τα ίδια σε κάθε περίπτωση. Α, και δεν έχω και 3άρι disk drive στον Amstrad μου, οπότε...

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καλό φίλο GeoAna για το Ogryzek, τον Mr. Wegi για τον σχεδιασμό του, αλλά και τον Zaxon για όλα τα υπέροχα... τσουμπλέκια (!) που έχει φτιάξει για τον Amstrad. Επιτέλους, με το Ogryzek ο Commodore 64 παίρνει το αίμα του πίσω, έστω και με 33 χρόνια καθυστέρηση!