Ενα τελευταίο αντίο στον θείο

Η πρώτη φορά που πληροφορήθηκα για την ύπαρξη της Sinclair Research Ltd. και των υπολογιστών της ήταν τον Ιανουάριο του 1983, μέσα από το αφιέρωμα που φιλοξενούσε το πρώτο τεύχος του Computer για Όλους. Εκεί έμαθα για τον ZX80, για τον ZX81 και για τον ZX Spectrum. Αλλά διάβασα και για τον εφευρέτη που βρισκόταν πίσω από τη δημιουργία τους, τον Clive Sinclair. Δεν το γνώριζα φυσικά εκείνο τον καιρό, αλλά ήδη στην Αγγλία ο γλυκός αυτός κυριούλης με το ζεστό χαμόγελο ήταν ήδη διάσημος, καθώς οι εφευρέσεις του - που συμπλήρωναν ήδη μια 15ετία από τότε που ξεκίνησαν να παράγονται μαζικά - είχαν μπει σε ουκ ολίγα σπίτια της Γηραιάς Αλβιώνας. Το αν δούλευαν ή όχι, ήταν άλλη υπόθεση...

Νομίζω ότι είναι από δύσκολο μέχρι αδύνατο να εξηγήσει κανείς σε κάποιον που δεν έζησε εκείνη την εποχή την επίδραση που είχε ο (μετέπειτα) sir Clive Sinclair και οι υπολογιστές του στα κατώτερα και φτωχότερα κοινωνικά στρώματα της Αγγλικής κοινωνίας. Σε μια χώρα που μαστιζόταν από οικονομικά προβλήματα και ασύλληπτα ποσοστά ανεργίας, σε μία αυτοκρατορία που έπνεε τα λοίσθια, σε ένα κράτος που φαινόταν να αδυνατεί να παρακολουθήσει την τεχνολογική πρόοδο της εποχής παραδομένο σε μεγαλεία του παρελθόντος, ο Clive Sinclair κατάφερε να δώσει ακόμα και στους πλέον αδύναμους οικονομικά την δυνατότητα να αποκτήσουν έναν home computer, δημιουργώντας μια ολόκληρη γενιά bedroom coders που έμελλε αργότερα να αποτελέσουν την ραχοκοκαλιά μεγάλων επιχειρήσεων που αναπτύχθηκαν τα επόμενα χρόνια και οδήγησαν - συνεπικουρούμενες από την αδίστακτη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης της Margaret Thatcher - σε μία εντυπωσιακή αναγέννηση της αγγλικής οικονομίας.

Στα χρόνια της ανεργίας, της φτώχιας, των ορυχείων που έκλειναν το ένα μετά το άλλο, των κοινωνικών αναταράξεων και του μπαράζ απεργιών και στη γενιά της punk και του No Future, ο Clive Sinclair δεν έδωσε μονάχα ένα hobby, ένα παιχνίδι, έναν τρόπο να περάσει κάποιος ευχάριστα και δημιουργικά τον χρόνο του: έδωσε πάνω απ' όλα ελπίδα και προοπτική κάτι που δύσκολα καταλαβαίνει κάποιος αναλογιζόμενος τα "αστεία" τεχνικά χαρακτηριστικά του ZX81 και τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν για να μειωθεί το κόστος του ZX Spectrum (από το πληκτρολόγιο... γομολάστιχας στην έλλειψη διακόπτη on/off και κάθε είδους υποδοχών διασύνδεσης με περιφερειακές συσκευές, πέραν της απόληξης της πλακέτας). Κι όμως, αυτοί οι 2 (κυρίως) "ταπεινοί" home computers, με τη βοήθεια των εξειδικευμένων τηλεοπτικών εκπομπών του BBC μετέτρεψαν μέσα σε μια δεκαετία ένα έθνος μεταλλωρύχων σε μία ισχυρή δύναμη προγραμματιστών. Αυτό είναι κάτι που δεν θα είχε μπορέσει ποτέ να συμβεί εάν ο "θείος" Clive δεν έβαζε σκοπό της ζωής του τη δημιουργία υπολογιστών που να μπορούν να αποκτηθούν ακόμα και από τα πλέον φτωχά βαλάντια.

"Υπολογιστής με 1ΚΒ μνήμης;". Ναι, υπολογιστής με 1ΚΒ μνήμης αν αυτός μπορεί να σε μάθει να προγραμματίζεις, τι είναι η μνήμη τυχαίας προσπέλασης, ο επεξεργαστής, οι μονάδες εισόδου/εξόδου κι όλα αυτά που χαρακτηρίζουν τους υπολογιστές ακόμα και σήμερα. Δεν είναι ψέμα ότι οι υπολογιστές της Sinclair φάνταζαν ως κακά αστεία συγκρινόμενοι με τα αντίστοιχα μοντέλα που κυκλοφορούσαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού (βάλτε δίπλα-δίπλα τον ZX81 και τον εξ Αμερικής ανταγωνιστή του, τον VIC-20, και θα καταλάβετε), αλλά και οι οικονομικές δυνατότητες του μέσου Άγγλου απείχαν παρασάγγας από τις αντίστοιχες του μέσου Αμερικανού. Προς τα κάτω, εννοείται.

Αλλά για να επανέλθω στον αγαπημένο μας "θείο" που έφυγε χθες από τα εγκόσμια στα 81 του χρόνια μετά από μια δεκαετή μάχη με τον καρκίνο, θα πρέπει να θυμίσω ότι επρόκειτο για έναν πανέξυπνο άνθρωπο (πρόεδρος της Mensa επί χρόνια) χωρίς πανεπιστημιακή μόρφωση - καθώς παράτησε το σχολείο στα 17 του χρόνια - ο οποίος, πάνω απ' όλα δεν ήταν επιχειρηματίας, αλλά εφευρέτης. Έτσι, παρά την ασύλληπτη επιτυχία των πρώτων υπολογιστών της Sinclair Research Ltd. αποφάσισε αντί να προχωρήσει με μικρά και μελετημένα βήματα να κάνει το μεγάλο άλμα (Quantum Leap) παρουσιάζοντας τον - βασιζόμενο σε microdrives ως μέσα αποθήκευσης - Sinclair QL και το αλήστου μνήμης ηλεκτροκίνητο όχημά του, το περίφημο C5. Η παταγώδης εμπορική αποτυχία των δύο αυτών προϊόντων οδήγησε στην εξαγορά της Sinclair Research από τον μεγάλο εχθρό του sir Clive, τον Alan Sugar, ιδιοκτήτη της Amstrad. Έτσι, μέσα σε 5-6 μόλις χρόνια, ο χαμογελαστός "θείος" μπήκε, σάρωσε τα πάντα, και τελικά έφυγε με σκυμμένο το κεφάλι από την κεντρική σκηνή των προσωπικών υπολογιστών, αφήνοντας όμως πίσω του ως παρακαταθήκη εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη που κόλλησαν το μικρόβιο των μικροϋπολογιστών μέσα από της δημιουργίες του.

Αν και ο Clive Sinclair δεν σταμάτησε ποτέ να εφευρίσκει νέες συσκευές μέχρι και το τέλος της ζωής του, ποτέ δεν έφτασε ξανά στα ύψη της επιτυχίας που είχε με την Sinclair Research και τους υπολογιστές της. Ίσως επειδή τα μετέπειτα προϊόντα του να ήταν όντως αξιόλογα αλλά να μην είχαν την ψυχή ενός ZX81 ή ενός ZX Spectrum που μπορούσαν να μιλήσουν κατευθείαν στις καρδιές των ιδιοκτητών τους...