Προγραμματίστε online σε BBC BASIC!

Όσοι πρόλαβαν την εποχή των 8bit micros και τον τεχνικό τύπο της εποχής (Computer για Όλους, Pixel) προφανώς θα θυμούνται ότι ο BBC micro αντιμετωπιζόταν περίπου με... δέος, ως ένας υπολογιστής που ήταν το απόλυτο μέτρο σύγκρισης για οποιονδήποτε άλλο κυκλοφορούσε. Απλησίαστος τιμολογιακά σε σχέση με τις άλλες 8bit προτάσεις, αλλά με την αύρα του "σοβαρού", αυτού που θα επέλεγε κάποιος που δεν θα ήθελε να κάνει συμβιβασμούς.

Και πράγματι, έτσι ήταν σε μεγάλο βαθμό. Το μηχάνημα της Acorn που επέλεξε το BBC προκειμένου να αποτελέσει το αντικείμενο των μαθημάτων χρήσης υπολογιστών και προγραμματισμού σε BASIC που πρόβαλλε στα 80s, δεν ήταν όπως όλα τα υπόλοιπα: εκεί που o ανταγωνισμός έκοβε μέχρι και τους διακόπτες on/off (Spectrum) ή δεν πλήρωνε για καλύτερη BASIC (Commodore 64), ο BBC micro ή Acorn Proton όπως ήταν η αρχική του ονομασία (ακολούθησε τον Atom και προηγήθηκε του Electron), ερχόταν εφοδιασμένος με ό,τι θύρα διασύνδεσης μπορούσε να χρειαστεί - ή, απλά, να φανταστεί! - κάποιος, με δυνατότητα τοποθέτησης 2ου επεξεργαστή αλλά και με μια διάλεκτο BASIC που συνδύαζε δύο αντικρουόμενα χαρακτηριστικά. Διέθετε πλήθος εντολών ώστε να μπορεί κάποιος μέσω αυτής να κάνει σχεδόν τα πάντα, αλλά ήταν και ταχύτατη, αφήνοντας κατά πολύ πίσω της τις προτάσεις του ανταγωνισμού. Ίσως δεν είναι τυχαίο το ότι ο Acorn Proton και η BASIC του ήταν προϊόντα της δουλειάς των Sophie Wilson και Steve Furber, του διδύμου δηλαδή που σχεδίασε ένα chip που μάλλον το γνωρίζουν άπαντες, αφού αποτελεί την "καρδιά" της συντριπτικής πλειονότητας των handled και mobile συσκευών που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη μας: ναι, αναφέρομαι στον επεξεργαστή ARM, τα αρχικά του οποίου σημαίνουν Acorn RISC Machine. Για δες...

Ας επανέλθουμε όμως στην BASIC του BBC microcomputer. Η διάλεκτος αυτή, αν και ομολογουμένως δεν ήταν η πλέον user friendly που υπήρχε, απέκτησε φανατικούς υποστηρικτές και χρήστες, χάρη στις δυνατότητες και στα χαρακτηριστικά της. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που σήμερα, 41 χρόνια αργότερα, υπάρχει το BBC Micro Bot, ένα bot του Twitter που μεταφέρει Tweets και τα εκτελεί σε έναν online εξομοιωτή BBC Micro! Ακριβώς λόγω του περιορισμένου μεγέθους θα θεωρούσε κάποιος ότι είναι αδύνατο να φτιαχτεί κάτι το εντυπωσιακό, αλλά, πιστέψτε με, αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια: δείτε την σελίδα του BBC Micro Bot και... χαζέψτε! Να σημειώσω ότι πατώντας πάνω σε οποιαδήποτε εικόνα μεταφερόμαστε στον online εξομοιωτή με το listing του προγράμματος που την δημιούργησε, κάτι που, πέρα από ενδιαφέρον, μπορεί να αποβεί και εξόχως... διδακτικό.

 

Αλλά, πού πάτε, δεν τελειώσαμε: ο online εξομοιωτής για το BBC micro που λέγαμε; Λοιπόν, κάντε μια βόλτα σε αυτή τη σελίδα όπου, όχι μονάχα θα βρείτε τον online emulator για να πειραματιστείτε, αλλά και αρκετά παραδείγματα που αν μη τι άλλο δείχνουν τις εντυπωσιακές δυνατότητες της BBC BASIC.

Παρατηρώ εσχάτως ότι υπάρχει μια τάση αναβίωσης του προγραμματισμού σε γλώσσα BASIC σε retro computers και δεν θα σας κρύψω ότι αυτό είναι κάτι που με ευχαριστεί ιδιαίτερα, καθώς back in the day (και όχι μονάχα τότε) είχα ξοδέψει εκατοντάδες ώρες της ζωής μου πειραματιζόμενος με αυτήν και διερωτώμενος πώς θα μπορούσα να φτιάξω κάτι εντυπωσιακό αλλά και γρήγορο ταυτόχρονα. Εννοείται πως ποτέ δεν τα κατάφερα, αλλά όπως μπορείτε να δείτε από αρκετές σύγχρονες δημιουργίες αλλά και από το BBC Micro Bot πολλοί άλλοι το έκαναν!

Mass storage devices σε retro computers

Πρέπει πια να έχει κλείσει μια 25ετία γεμάτη από τότε που κόλλησα το μικρόβιο του retro computing. Βασικά, τώρα που το σκέφτομαι, θυμάμαι κάπου το '95 να παίζω SWOS στην Amiga (όχι ως παίκτης, εννοείται, ως manager μιας και είμαι παντελώς άμπαλος) και, 2-3 χρόνια μετά, να δοκιμάζω τον εξομοιωτή Fellow στο DOS που μου επέτρεπε να τρέξω... Amiga! Άρα, επί της ουσίας, εν μία νυκτί το... current computing μετατράπηκε σε retro computing! Και, αφού ακόμα και η "Μεγάλη Κυρία" θεωρούταν πια (στα late 90s) ως retro τι θα έκανα, θα την παράχωνα κάπου βαθειά μέσα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας; Κάθε άλλο, θα την κρατούσα σε περίοπτη θέση στο γραφείο μου και θα της έφερνα για παρέα και όλους τους υπόλοιπους υπολογιστές που με άγγιξαν, που αγάπησα, που πέρασα μαζί τους ώρες ατέλειωτες εξερευνώντας και προγραμματίζοντας (φυσικά και παίζοντας) μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι, επέστρεψαν στη ζεστή μου αγκαλιά ο Spectrum, ο Commodore 64, ο Atari ST και ο Amstrad CPC 6128. Και αρκετοί άλλοι αργότερα, που μου είχαν κεντρίσει το ενδιαφέρον μέσα από τις σελίδες των περιοδικών, αλλά τελικά δεν είχα καταφέρει να αποκτήσω back in the day.

Βλέπετε, δεν είμαι αυτό που θα έλεγε κάποιος "Spectrumάς", "Commodoreάς", "Amigάς" ή οτιδήποτε σχετικό: ξεκίνησα από τον παράξενο Αμερικάνο TRS-80 CoCo (ο μόνος που δεν κατάφερα να ξανα-αποκτήσω), συνέχισα με τον Spectrum με τα άπειρα παιχνίδια που όλος ο τύπος ασχολούταν μαζί του και μετά έπεσα με τα μούτρα στην οπτικοακουστική πανδαισία του 64άρη. Τον οποίο και αποχωρίστηκα για να περάσω στα 16bits μέσω του Atari ST ενώ, για να μην χάσω την επαφή μου με τον υπέροχο κόσμο των 8μπιτων, πήρα και έναν Amstrad CPC 6128! Αργότερα, το '90 αν δεν απατώμαι, απέκτησα το πρώτο δικό μου PC, ενώ έπρεπε να φτάσουν οι πρώτοι μήνες του 1993 για να καταφέρω (επιτέλους) να κάνω δική μου - με συναλλαγματικές, παρακαλώ! - την πρώτη μου Amiga, μία ολοκαίνουρια A500 Plus.

Καταλαβαίνετε από τα παραπάνω ότι όλα τα "βασικά" μηχανήματα πέρασαν από τα χέρια μου και ποτέ δεν κόλλησα με ένα μονάχα, γι' αυτό και τα αγαπώ εξίσου και έχω για όλα να πω καλά λόγια: από τον Spectrum που έδωσε τη δυνατότητα ακόμα και στα μικρότερα βαλάντια να αποκτήσουν έναν υπολογιστή με χρώμα, ήχο, αξιοπρεπή BASIC και πολλή (για την εποχή) μνήμη, στον Commodore 64 που μας χάζευε με τη μουσική του και τα hardware sprites του, τα freezer cartridges, τα multipart παιχνίδια (αχ, ακόμα θυμάμαι το G.I. Joe...). Από τον Amstrad που έκανε προσβάσιμη την dedicated οθόνη (τέρμα οι σκοτωμοί για την τηλεόραση του σαλονιού) και έφερε την 80στηλη απεικόνιση και το disk drive "στον λαό", στον Atari ST με το "ακόμα-δεν-έχω-δει-καλύτερο" φανταστικό, κρυστάλλινο SM124, το ποντίκι και το GEM που σε έφερνε σε επαφή με το computing του μέλλοντος - αυτό που έχουμε και σήμερα ουσιαστικά - χωρίς να χρειάζεται να πουλήσεις το αυτοκίνητό σου για να τον αποκτήσεις. Από τα - για μένα, τουλάχιστον - υπέροχα PCs & compatibles με την ανοιχτή αρχιτεκτονική τους, που ξεκινούσες από ένα beeper, ένα floppy disk drive και μια ασπρόμαυρη Hercules και κατέληγες στην πολυφωνική μαγεία της Adlib, την χρωματική πανδαισία της VGA και τα δεκάδες Megabytes του σκληρού δίσκου στην ασύγκριτη Amiga, τον home computer με το hardware από τα arcades, με τα γραφικά, την κίνηση και (κυρίως) την μουσική που δικαιολογούσε την κατάληψη του οικογενειακού στερεοφωνικού προκειμένου να την απολαύσεις όπως της άξιζε.

Όλα λοιπόν είχαν τα καλά τους. Και πολλά από τα μηχανήματα που δεν ανέφερα, που δεν τα είχα τότε ή που δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή, ίσως. Δεν είχε τα καλά του ο ZX81; Τα 8μπιτα Atari; Ο BBC και ο Electron; Ο Commodore 16, o Plus/4 και ο C128; Δεν ήταν εντυπωσιακός ο Αρχιμήδης; Ευτυχώς, όλα εκείνα τα χρόνια κυκλοφόρησαν δεκάδες υπολογιστές για σπιτική, χομπίστικη ή και ελαφριά επαγγελματική χρήση που είχαν όλοι την αξία και το ενδιαφέρον τους. Υπολογιστές να γούσταρες και ήσουν στον Παράδεισο, τι να λέμε τώρα;

Ας τα αφήσουμε όλα αυτά και ας επιστρέψουμε στο σήμερα όμως, και στο θέμα της παρούσας ανάρτησης που δεν είναι άλλο από τα mass storage devices στους retro υπολογιστές. Εδώ, αυτό που απασχολεί εμένα προσωπικά που όσους retro computers έχω τους έχω για να τους χρησιμοποιώ και όχι για να τους παρατάω σε ντουλάπια, πατάρια και ντιβανοκασέλες και να διατυμπανίζω ότι "έχω και Enterprise 128", είναι κυρίως το θέμα του χώρου, αλλά και το οικονομικό (άλλο να ασχολείσαι με ένα μηχάνημα, άλλο με 7-8). Γιατί, ας πούμε, άλλο χώρο καταλαμβάνει ένας Commodore 64 με ένα SD2IEC και όλη τη software library του σε μια SD καρτούλα, κι άλλον ένας 64άρης με ένα 1541 και 6-7 δισκετοθήκες τίγκα στην δισκέτα. Κι ας αφήσουμε το θέμα "αξιοπιστία" στην άκρη, έτσι; Ή, για παράδειγμα, ο Spectrumάκος. Τόσος δα είναι, αλλά αν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε κασετόφωνο και μερικές κούτες κασέτες μάλλον δεν θα έχουμε την ευκολία και την ευχρηστία ενός SMART card interface (που κάποτε το αγόραζες με 30€) αλλά ούτε και τον χώρο να βάλουμε ένα ακόμα μηχάνημα, έτσι δεν είναι;

Aκόμα και στην περίπτωση του "μαζεμένου" CPC 6128 η αγορά mass storage device μου έλυσε τα χέρια: αντί να ψάχνω για 3άρες δισκέτες, αντί να συνδέω με Frankestein συνδέσεις disk drives 3 1/2", αγόρασα κάποτε (με 35€ αυτό, αν θυμάμαι καλά) ένα Budget USB Floppy Emulator από τον ZAXON και ησύχασα. Για να μην αναφερθώ στην περίπτωση της Amiga, στην οποία η έλευση του WHDLoad έδιωξε για τα καλά τις δισκέτες από το προσκήνιο ή σε αυτήν του Atari ST όπου συσκευές όπως το UltraSatan (με τα αντίστοιχα hard disk installations) έστειλαν τις δισκετοθήκες - μαζί με τα περιεχόμενά τους - στην ανακύκλωση...

Μην με παρεξηγήσετε, δεν έχω τίποτα με τις κασέτες και με τις δισκέτες - άλλωστε με αυτές μεγάλωσα, ποιον κοροϊδεύουμε; Αυτό που δεν έχω όμως είναι χώρο και χρόνο: ποιος δεν θέλει να γίνει μέρος της μυσταγωγίας του φορτώματος ενός παιχνιδιού από κασέτα στον Spectrum, ακούγοντας του υπέροχους τσιριχτούς ήχους των bits και bytes ενώ μεταφέρονται στη μνήμη του υπολογιστή και βλέποντας την loading screen να σχηματίζεται σιγά-σιγά, γραμμή-γραμμή και μετά να χρωματίζεται; Ποιος δεν θα ήθελε να γίνει μέρος της διαδικασίας φορτώματος των παιχνιδιών της U.S. Gold η της Ocean από κασέτα στον 64άρη, με τα υπέροχα SID tunes να μετατρέπουν το - κατά τα άλλα - βαρετό αυτό 8λεπτο σε ηχητική απόλαυση; Όμως τα χρόνια έχουν περάσει, δεν έχουμε πια μονάχα Spectrum ή Commodore 64, είναι δύσκολο να βρεις κασέτες, και, μιας και η κλεψύδρα μας αδειάζει πια, καλύτερα η διαδικασία του loading να ολοκληρώνεται σε δευτερόλεπτα, και όχι σε λεπτά, έτσι δεν είναι;

Για να μη σας κουράζω άλλο με την πολυλογία μου Κυριακάτικα, αυτό στο οποίο θέλω να καταλήξω - μιας και έχουμε όλοι το ίδιο hobby και πάνω-κάτω την ίδια ηλικία - είναι: αφήστε κασετούλες και δισκετούλες στην ησυχία τους και... βρείτε την δική σας! Αποκτήστε από ένα σύγχρονο mass storage device για τον κάθε retro υπολογιστή σας και απολαύστε άκοπα και ταχύτατα τα προγράμματα, τα demos και τα παιχνίδια που θέλετε. Γιατί, καλή η εμπειρία του να γυρνάς την κασέτα στην αρχή περιστρέφοντάς την γύρω από ένα στυλό Bic, αλλά δεν είμαστε πια 15άρηδες. Με ότι καλό ή (κυρίως) κακό αυτό συνεπάγεται...

Το UNIX workstation της Atari

Είναι γνωστό ότι μετά την κυκλοφορία των Atari 1040STF και 520STFM οι αποφάσεις στην πάλαι ποτέ εμβληματική φίρμα των video games παίρνονταν με ρίξιμο ζαριού, έλεγχο του προς τα πού φυσάει ο άνεμος, διάβασμα φλυτζανιού καφέ, μελέτη του σχήματος που είχαν τα σύννεφα στον ουρανό, και άλλες σοβαρές μεθόδους που όχι μόνο δεν βασίζονταν σε ενδελεχή μελέτη της αγοράς και των αναγκών των χρηστών, αλλά έδειχναν να έχουν ως στόχο το ακριβώς αντίθετο. 

Πριν με πείτε παράλογο σκεφτείτε την κυκλοφορία της σειράς STE, του TT030 και, φυσικά του Falcon: δεν είναι το πρόβλημα το hardware των υπολογιστών αυτών, αλλά το ότι η ίδια η εταιρία δεν είχε αποφασίσει ποια ήταν η στρατηγική της και ποιο ήταν το target group της. Εκτός εάν η επικρατούσα άποψη ήταν "άμα είναι καλό και σε συμφέρουσα τιμή θα πουλήσει σαν ζεστό ψωμί". Η ιστορία έδειξε ότι αυτό κάθε άλλο παρά είναι κανόνας: ένα προϊόν οφείλει να είναι ολοκληρωμένο και να μην το τραβάει πίσω το απαρχαιωμένο hardware ή το κακό software. Και, φυσικά, πρέπει να στοχεύει σε κάποιο συγκεκριμένο αγοραστικό κοινό, είτε αυτό είναι οι gamers, είτε οι χομπίστες, είτε οι μικρές εταιρίες. Τα προϊόντα της Atari, από το 1988 και μετά είχαν τόσο ακριβή στόχευση όση και ένας μεθυσμένος τοξοβόλος με καταρράκτη και στα δύο μάτια. Και δεν θα αναφερθώ στον Falcon ή στους STE που είναι ο εύκολος στόχος, αλλά σε ένα άγνωστο σχετικά υπερμηχάνημα για τα δεδομένα της εποχής: τον Atari TT030.

Το workstation αυτό της Atari που κυκλοφόρησε το 1990 ήταν ένα υπολογιστικό τέρας για τον καιρό του, με επεξεργαστή τον Motorola 68030 στα 32MHz, μαθητικό συνεπεξεργαστή (68882), μνήμη που έφτανε μέχρι τα 16MB, 4096 χρώματα και αναλύσεις που έφταναν το κολοσσιαίο νούμερο των 1280x960 pixels. Φυσικά ο υπολογιστής έτρεχε τον κλασικό συνδυασμό TOS/GEM για συμβατότητα με τα υπόλοιπα μοντέλα της σειράς ST - άσχετα αν αυτή η συμβατότητα δεν επιτυγχανόταν τελικά σε μεγάλο βαθμό. Το μηχάνημα όμως που έχει ενδιαφέρον είναι το πείραμα της Atari του 1992, όταν ο TT030 κυκλοφόρησε ως Atari System V εφοδιασμένος με σκληρό δίσκο, μνήμη που μπορούσε να επεκταθεί μέχρι τα... χαοτικά 256ΜΒ και το UNIX ως λειτουργικό σύστημα. Ένα πραγματικό workstation με όλη τη σημασία της λέξης, το οποίο στόχευε... πού ακριβώς; Στην αγορά των workstations, φυσικά, εκεί όπου η Atari κατείχε περίπου το 0% των εγκατεστημένων σταθμών εργασίας! Καλό project, δυνατό χαρτί, τόσο πολύ μάλιστα πίστεψαν σε αυτό μέσα στην ίδια την εταιρία που δεν το άφησαν να κυκλοφορήσει πάνω από ένα χρόνο, προκειμένου να λανσαριστεί - ποιος άλλος; - ο Falcon, που στόχευε (και καλά) στον μέσο καταναλωτή, gamer και home user. Φυσικά, επειδή, όπως έγραψα και στην αρχή το business plan της Atari ήταν σε αχαρακτήριστο βαθμό "ό,τι να'ναι", και ο Falcon εξαφανίστηκε από τα ράφια των καταστημάτων προτού προλάβει καλά-καλά να εγκατασταθεί σε αυτά, για να δώσει τη θέση του στο Jaguar, την νέα παιχνιδομηχανή της εταιρίας. Και όλοι ξέρουμε πώς πήγε αυτό...

Δείτε στο παρακάτω βιντεάκι το Atari System V εν δράσει, με το γραφικό του περιβάλλον: