Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2019

Τελικά το θέμα ήταν το soundchip;

Πάνε πολλά χρόνια τώρα που έχει χτιστεί - και όχι αδίκως - ο "μύθος" του περίφημου SID, του soundchip του Commodore 64. Πραγματικά το chip αυτό ήταν μπροστά από την εποχή του, και χάριζε στον 64άρη ηχητικές δυνατότητες που έκαναν τους ανταγωνιστές του να κρύβονται ντροπιασμένοι όποτε η κουβέντα πήγαινε στο κομμάτι του ήχου.

Με δεδομένο το ότι από τον πρώτο καιρό της κυκλοφορίας του Commodore 64, το μακρινό 1982, έγινε γνωστό ότι το μηχάνημα έκρυβε μέσα του ένα πανίσχυρο ηχητικό chip, πολλοί ήταν αυτοί που έσπευσαν να το εκμεταλλευτούν, δημιουργώντας από συμπαθητικά tunes μέχρι και σπάνια αριστουργήματα τα χρόνια που ακολούθησαν. Δεν είναι τυχαίο ότι, ακόμα και σήμερα, τα tunes του 64άρη μνημονεύονται, συνεχίζουν να ακούγονται αλλά και διασκευάζονται από διάφορους μουσικούς, οι οποίοι τρέφουν αγάπη και σεβασμό για αυτό το μικρό και θαυματουργό κομμάτι από πυρίτιο που σχεδίασε και δημιούργησε ο Bob Yannes.

Από την άλλη όμως, υπήρξαν και οι ανταγωνιστές του Commodore 64: ο TRS-80 CoCo με τον TI-99/4A και τον Atari 800 από τη μία πλευρά του Ατλαντικού και ο ZX Spectrum με τον Amstrad CPC από την άλλη, καθώς και αρκετοί ακόμη μικρότεροι "παίκτες" στην αγορά των home computers. Τι κοινό έχουν όλοι οι παραπάνω υπολογιστές; Το ότι σχεδόν κανένας δεν μνημονεύει τα δικά τους tunes, είτε έχουμε να κάνουμε με υπολογιστές που είχαν soundchip είτε με άλλους που στερούνταν dedicated ηχητικό κύκλωμα. Έχετε δει πολλές φορές θέματα του τύπου "the best tunes of Sinclair ZX Spectrum" ή "The Very Best of Amstrad CPC"; Μπα, δεν νομίζω...


Βλέπετε, όλοι οι ταλαντούχοι composers έπεσαν με τα μούτρα στον 64άρη και, όποτε χρειαζόταν να φτιάξουν κάποιο tune για κάποιο άλλο μηχάνημα κατέφευγαν σε προχειροδουλειές και αποτελέσματα που στερούνταν ποιότητας, φαντασίας, δημιουργικότητας... γενικώς στερούνταν!

Ακούγοντας λοιπόν κανείς τα chiptunes σε υπολογιστές εφοδιασμένους με το δημοφιλές soundchip AY-3-8910 (Amstrad CPC, ZX Spectrum 128) θα μπορούσε κάλλιστα να σχηματίσει την εντύπωση ότι το chip της General Instrument δεν "το είχε": ήταν τέτοια η ακουστική διαφορά με το SID, που το AY-3-8910 έδειχνε παρακατιανό, κακόμοιρο, κουσουριασμένο... άθλιο, βασικά. Ήταν άραγε όμως αλήθεια αυτό;

Πλέον, τείνω να σχηματίσω την εντύπωση ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Το έναυσμα γι' αυτή τη μεταστροφή στις απόψεις μου το έδωσε μια δισκέτα που έπεσε στα χέρια μου πριν από 6-7 χρόνια, που ήταν γεμάτη με chiptunes για τον Amstrad CPC. Αρκετά απ' αυτά αρχικά ήταν συμπαθέστατα και, όταν πήρα την απόφαση να συνδέσω το μηχάνημα σε στερεοφωνικό και να πάψω να εμπιστεύομαι το ενσωματωμένο ηχειάκι, τα μουσικά αυτά tracks απλά απογειώθηκαν! "Δεν είμαστε με τα καλά μας", σκέφτηκα. "Για δες ήχο ο Amstrad!". Από τότε και στο εξής άρχισα να δίνω περισσότερη σημασία και προσοχή στα tunes του CPC, ακούγοντάς τα με ακουστικά ή με εξωτερικό ενισχυτή, και διαπιστώνοντας ότι τελικά το AY-3-8910 δεν ήταν τόσο κακό, και, μπορεί να μην ήταν SID, αλλά και αυτό, στα κατάλληλα (ταλαντούχα) χέρια μπορούσε να εντυπωσιάσει.


Την αφορμή όμως για την ανάρτηση που διαβάζετε αυτή τη στιγμή μου την έδωσε ο φοβερός και τρομερός Cesar Nicolas Gonzales, πιο γνωστός ως CNGSOFT, ο μοναδικός δημιουργός του καταπληκτικού BB4CPC. Ο εν λόγω κύριος λοιπόν, πριν από λίγο καιρό έφτιαξε ένα απλό παιχνιδάκι, για τον διαγωνισμό CPC Retrodev 2019, το Epimetheus. Αυτό λοιπόν που με εντυπωσίασε στο Epimetheus δεν ήταν το ίδιο το παιχνίδι, αλλά η μουσική του, που δεν ήταν άλλη από το tune του Crazy Comets του Commodore 64, του μεγάλου αυτού συνθέτη που ακούει στο ονοματεπώνυμο Rob Hubbard. Το εντυπωσιακό στοιχείο λοιπόν ήταν ότι νόμιζα ότι άκουγα Commodore 64 να παίζει μουσική στον Amstrad! "Μα τι γίνεται, sampleαρισμένο είναι;" αναρωτήθηκα. Όχι, δεν ήταν sampleαρισμένο. Τελικά αποδείχτηκε ότι ο Cesar Nicolas Gonzales έφτιαξε έναν tracker για μουσική (και ηχητικά εφέ) για τον τον CPC (και όχι μόνο), τπου ονομάζεται CHIPNSFX, και μετέτρεψε το original tune χρησιμοποιώντας αυτό το πρόγραμμα. Το αποτέλεσμα όπως ήδη σας έγραψα είναι εντυπωσιακό, και για την δουλειά του κυρίου Gonzales αλλά και για τις δυνατότητες του AY-3-8910.
Για του λόγου το αληθές σας παραθέτω και τα δύο tunes στη συνέχεια: το πρώτο είναι αυτό του Commodore 64, και το δεύτερο η διασκευή του σε Amstrad CPC.

Ακούστε τα και τα 2 και πείτε μου: ήταν τελικά τόσο καλύτερο το SID; Το θέμα ήταν το soundchip;

22 σχόλια:

  1. Πίσω στα χρόνια που είχα τον CPC μου, δεν είχα ακούσει ποτέ τον ήχο του SID επειδή στις παρέες και στους γνωστούς μου, έτυχε να μην υπάρχει κάποιος χρήστης του C64.
    Επίσης, θυμάμαι ότι το SID δεν εκθειαζόταν τόσο πολύ από το Pixel και User που διάβαζα.
    Υπήρχαν αναφορές για την ποιότητα του αλλά αυτές δεν ήταν πολλές.
    Πολύ αργότερα ανακάλυψα τον ήχο του SID πρώτα μέσω emulation και μετά σε αληθινό μηχάνημα.
    Φοβερός ήχος και δυνατότητες χωρίς αμφιβολία.
    Όπως όμως καταλαβαίνεις, ο ήχος που μένει βαθιά χαραγμένος στο μυαλό μου είναι εκείνος του ΑΥ.
    Όταν ακούω μουσική και ήχο από ΑΥ τότε νιώθω σαν στο σπίτι μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Alex, νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το SID ήταν ανώτερο του AY, αλλά το σημαντικό θεωρώ ότι είναι αυτό που αναφέρω στην ανάρτηση: ότι δηλαδή όλοι έδιναν το... 110% στο SID και το AY το είχαν γραμμένο εκεί που δεν πιάνει μελάνι!

    Αν κάνεις τον κόπο και ακούσεις κάποια από αυτά, θα διαπιστώσεις ότι όλοι οι καλοί composers είχαν συνθέσει τις... κάλτσες τους (!) στον 64άρη: https://donysoldcomputers.blogspot.com/search/label/%CE%A4%CE%B1%20%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1%20tunes%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20Commodore%2064

    Απλά το θέμα είναι ότι αν έκαναν την αντίστοιχη προσπάθεια, θα μπορούσαν όλα τα παραπάνω να είχαν μεταφερθεί αξιοπρεπέστατα στον Amstrad (και σε Spectrum 128 & MSX). Δυστυχώς δεν την έκαναν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι σωστά, μπορεί να μην μεταφέρθηκαν τα συγκεκριμένα με αξιοπρέπεια, αλλά υπάρχουν τόσα άλλα στο ΑΥ που είναι καταπλητκικά.

      Τι να αναφέρω πρώτο τώρα, LED Storm, Robocop, Dragon Ninja, Platoon, Ghosts n Goblins, Golden Axe...

      Οι μουσικοί της εποχής υποτίμησαν το ΑΥ και αγκάλιασαν το SID, και με το δίκιο τους επειδή ως καλλιτέχνες πρέπει να αναζητούν πάντα τα καλύτερα εργαλεία που θα αναδείξουν την δουλειά τους.
      Όσοι όμως από αυτούς έσκυψαν πάνω από το ΑΥ λίγο περισσότερο, πραγματικά "κέντισαν" με τις δημιουργίες τους.

      Διαγραφή
    2. Μάλλον όπως τα λες ήταν. Αν και, ακόμα και σε τίτλους όπως αυτοί που παραθέτεις, που ήταν ομολογουμένως κορυφαίοι για τον Amstrad, η σύγκριση με τους αντίστοιχους του Commodore 64 σε κάνεις να αναρωτιέσαι "δεν μπορούσε ρε γαμώτο να γίνει καλύτερο στον CPC;". Στα περισσότερα είναι τα ίδια tunes αλλά με πιο πολλή αγάπη, στοργή και... Προδέρμ στην έκδοση του 64άρη, ενώ στο Ghosts n' Goblins, στο οποίο ο CPC παρουσιάζει μια εξαιρετική διασκευή του tune του coin op, ο C64 έρχεται με το αριστούργημα του Tim Foley να τα κάνει όλα... ίσιωμα (!), αποδεικνύοντας αυτό ακριβώς που έγραψες, ότι "ως καλλιτέχνες πρέπει να αναζητούν πάντα τα καλύτερα εργαλεία που θα αναδείξουν την δουλειά τους".

      Το θετικό - ως συμπέρασμα - για εμένα είναι ότι το ΑΥ, με την κατάλληλη χρήση και τη δέουσα προσοχή μπορεί να φτάσει πολύ κοντά στο SID, κάτι που ήταν πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς στα 80s με αυτά που ακούγαμε από το κάθε μηχάνημα...

      Διαγραφή
    3. Βασικά το Ghost n Goblins στον CPC έχει μοναδικό tune που δεν υπάρχει αλλού.
      Ήταν το πρώτο παιχνίδι που είδα ποτέ και έπαθα πλάκα με τη μουσική του, έχει μια πινελιά Fulci.

      Διαγραφή
    4. Ναι, δεν διαφωνεί κανείς, αλλά δεν σου κάνει εντύπωση ότι το αντίστοιχο tune του 64άρη - παρόλο που δεν έχει σχέση με την μουσική του coin op - είναι ασύγκριτα ανώτερο και σαν σύνθεση και σαν εκτέλεση;

      Διαγραφή
    5. Μπερδεύτηκα λίγο, για το ghost η το ghouls μιλάμε?
      Το ghouls του Φόλιν είναι κορυφή για εμένα.

      Διαγραφή
    6. Sorry ρε φίλε, λάθος συνθέτη έγραψα, αλλά σωστό παιχνίδι: είναι το Ghosts n' Goblins, αλλά η μουσική στον Commodore 64 είναι του Mark Cooksey. Δες εδώ:

      https://donysoldcomputers.blogspot.com/2019/04/tunes-commodore-64-19-ghosts-n-goblins.html

      Διαγραφή
    7. Ναι, φοβερή στον C64 αλλά στον CPC μου δημιουργεί τρόμο!

      Διαγραφή
    8. Βρε, μην ακούς μόνο την αρχή, κάτσε και άκουσε όλο το κομμάτι: είναι ασύλληπτο.

      Διαγραφή
    9. Αυτό λέω και εγώ, τα ακούω καθημερινά στο αυτοκίνητο.
      Δεν τα συγκρίνω, είναι τελείως διαφορετικά κομμάτια.

      Διαγραφή
    10. Είναι όντως εντελώς διαφορετικά - απλά είναι από το ίδιο παιχνίδι, αυτό είναι το κοινό τους!

      Αλλά μου αρέσει που τα ακούς καθημερινά - εμένα μου έχει χαλάσει το CD στο αυτοκίνητο και τη βγάζω αναγκαστικά με ραδιόφωνο... :-(

      Διαγραφή
    11. Εκτός του CD που παίζει MP3, έχει και flash υποδοχή.
      Εκεί μέσα έχω cracktros και τραγούδια από όλες τις πλατφόρμες.

      Διαγραφή
    12. Είσαι μερακλής, ωραίος!

      Εγώ δυστυχώς έχω ξεμείνει με το εργοστασιακό το οποίο, άσε, να μη σου πω τι παίζει καλύτερα!

      Διαγραφή
    13. Προσπερνώ τα - ενδιαφέροντα ασφαλώς - που λέτε για τα tunes και στέκομαι στο άλλο...
      Ακούτε game tunes κλπ στο αυτοκίνητο; Έχετε "καεί" ρε σεις!

      Διαγραφή
    14. Γιατί το λες αυτό; Αφού είναι ωραία μουσική, γιατί όχι; Προσωπικά, μια συλλογή που είχα φτιάξει προ 15ετίας, το "The Commodore 64 Music Collection by Dony" το είχα λιώσει! Μάλιστα, δεν σου κρύβω ότι με αυτά τα tunes είχα επενδύσει μουσικά τον Γύρο της Αθήνας, μια φορά. Ξέρεις τι είναι να κατεβαίνεις τρέχοντας την Αλεξάνδρας ακούγοντας την μουσική από το Rambo του 64άρη; Άλλη φάση, μιλάμε!

      Διαγραφή
  3. Το AY το ερωτεύτηκα από την στιγμή που ανακάλυψα ότι φιλοξενείται (σε ελαφρά παραλλαγή) στην καρδιά του Vectrex. Με το που άρχισα να το σκαλίζω, αμέσως εκτοξεύτηκε στην πρώτη θέση των προτιμήσεων μου, παρέα με το SID. Ακόμη και στο SID, πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε εκπλαγεί ευχάριστα με όλα αυτά τα new school demos + tunes τα τελευταία χρόνια; :)

    Η αλήθεια είναι μια, όσο βγαίνουν καινούργια εργαλεία για τα "παλιά" τόσο εμείς θα γινόμαστε μάρτυρες χαμένων θαυμάτων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εντάξει, δεν θα έφτανα στο σημείο να χαρακτηρίσω ως "χαμένο θαύμα" το AY, καθώς χρησιμοποιήθηκε σε δεκάδες υπολογιστές και coin ops. Περισσότερο ως "χαμένη ευκαιρία" θα το χαρακτήριζα, αφού, αν οι composers της εποχής είχαν ασχοληθεί σοβαρά μαζί του θα απέδιδα αποτελέσματα σχεδόν αντίστοιχα του SID έτσι όπως φαίνεται.

      Προσωπικά, με εντυπωσιάζουν πολύ περισσότερες οι παλιές συνθέσεις στο SID πάντως, παρά οι καινούριες, και αυτό είναι το μεγάλο μου παράπονο με τα σύγχρονα demos (κυρίως) και τα σύγχρονα παιχνίδια (δευτερευόντως). Ελάχιστα παραδείγματα σύγχρονων παραγωγών υπάρχουν που να προσπάθησαν να φτιάξουν κάτι στο μελωδικό-κεφάτο πνεύμα των δημιουργιών του Rob Hubbard, και το πλέον χαρακτηριστικών αυτών είναι το Barnsley Badger στο οποίο βγάζω το καπέλο γιατί τικάρει όλα τα κουτάκια που το κάνουν ένα σύγχρονο Monty on the Run.

      Διαγραφή
  4. Νομίζω ότι το καθένα έχει τη χάρη του με τον τρόπο και για τους λόγους που χρησιμοποιήθηκε. Το SID (ειδικά το 8580) έχει εκπληκτικές δυνατότητες γι αυτό άλλωστε χρησιμοποιήθηκε και σε μουσικές εφαρμογές πέρα από τα micros. Αυτό φυσικά δεν μειώνει την αξία των άλλων chips. Δεδομένων των δυνατοτήτων έχουμε ακούσει εξαιρετικά tunes από παντού.

    Ο παράγοντας που καμιά φορά ξεχνάμε είναι το χρονικό σημείο που συνέβησαν όλα αυτά. Πίσω στα 80s και σε μια gaming βιομηχανία με άπειρες και συχνές παραγωγές ήταν κατά τη γνώμη μου φυσικό να παράγονται περισσότερες και καλύτερες μουσικές για το chip που μπορούσε να το κάνει καλύτερα και ευκολότερα. Και αυτό ήταν ο SID.
    Αν μεταφερθούμε στο σήμερα, τα δεδομένα πάλι αλλάζουν. Υπάρχουν καλύτερα εργαλεία και πολύ περισσότερες γνώσεις (οι developers τότε ήταν πιο κοντά στον όρο "pioneers") που σημαίνει ότι υπάρχει άφθονη διαθέσιμη πληροφορία για αξιοποίηση. Όμως σήμερα δεν υπάρχει πια η ίδια "βιομηχανία" οπότε μοιραία δεν ασχολούνται οι καλύτεροι όλων αλλά οι καλύτεροι από όσους ενδιαφέρονται, συνεπώς η ποιότητα των νέων παραγωγών μπορεί να απογοητεύει.

    Σε γενικές γραμμές, δεν ξέρω αν είναι σωστό να λέμε "τι θα γινόταν αν τότε έβγαινε αυτό ή τότε ακούγαμε εκείνο" γιατί πολύ απλά αυτό δεν ήταν δυνατόν τότε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν νομίζω ότι είναι τόσο απλό το θέμα, Δημήτρη: νομίζω ότι και αυτοί που ασχολούνται στις μέρες μας μια χαρά ταλαντούχοι και αξιόλογοι είναι, απλά, συνήθως, έχουν άλλα γούστα στη μουσική!

      Επίσης, δεδομένων των δυνατοτήτων έχουμε μεν ακούσει εξαιρετικά tunes από παντού, αλλά σε κάποια formats (Spectrum 128, Amstrad) αυτά που ακούγαμε στην εποχή τους ήταν, κατά μέσο όρο, από μέτρια έως τραγικά, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στον Commodore 64.

      Θεωρώ ότι όταν υπάρχει η απαραίτητη τεχνογνωσία, το μεράκι και καλό μουσικό γούστο, μπορούν να φτιαχτούν υπέροχα tunes ακόμα και στο TED με τα μονάχα 2 κανάλια. Τα CaRTeD μάλιστα το αποδεικνύει αυτό!

      Διαγραφή
  5. ο ΑΥ είναι φοβερό chip, οι διαφορές από το SID είναι 2.
    Το ΑΥ παίζει μόνο τετράγωνα και δεν έχει φίλτρα.
    Στον ες τι τι τι τι ε τι τι, έχουμε ακούσει πολλές φορές SID tunes αφού υπάρχει και ο player.
    Παρόμοιος και στον CPC αλλά όχι σε emulation επίπεδο, τα αποτελέσματα είναι φανταστικά.
    Όλα τα γκομπιούτερς της εποχής είχαν τη γλύκα τους στον ήχο, ο ΖΧ με το μπίπερ έχει τρομερά tunes, o CPC σε τίτλους της DURELL (Saboteur II) μα να πω την αλήθεια όμως, στον παράδεισο πρέπει να παίζει μόνο SID.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εμένα φίλε, αυτή είναι γενικώς η ένστασή μου: στον Spectrum με το beeper είχα ακούσει αξιόλογα πράγματα. Στον 64άρη εντάξει, δεν έχω λόγια. Στον CPC (τότε) πολύ ψόφια, το ίδιο και στον Spectrum 128. Στον ST τα πρώτα χρόνια είχαμε μεγαλεία (Goldrunner, Starglider κλπ) καθώς και demos που έπαιζαν τα καλύτερα tunes του C64. Κανένα παράπονο από εκεί. Στην Amiga... ΟΚ, τα λόγια είναι περιττά.

      Συνεπώς, μόνο οι CPC και Spectrum 128 εκείνα τα χρόνια ήταν θλιβεροί, αλλά δεν έφταιγε το ΑΥ όπως αποδείχτηκε...

      Στον παράδεισο εννοείται SID, ούτε καν Paula (OK, μπορεί και Paula).

      Διαγραφή

Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί μετά από έλεγχο του διαχειριστή του blog προς αποφυγή spam σχολίων. Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση.